Đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số – Đòn bẩy phát triển công nghiệp điện tử Việt Nam

Chiều 16/7, tại Hà Nội, Diễn đàn Sản xuất thông minh Việt Nam 2025 đã chính thức khai mạc, thu hút sự quan tâm của hàng trăm đại biểu đến từ các bộ, ngành, tổ chức quốc tế, doanh nghiệp công nghệ và học giả trong, ngoài nước. Diễn đàn do ACT International phối hợp với Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam (VEIA) tổ chức với chủ đề: “Đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số – Đòn bẩy phát triển công nghiệp điện tử Việt Nam”.

Sự kiện không chỉ là dịp gặp gỡ, kết nối mà còn là diễn đàn hiếm hoi thảo luận chuyên sâu về chính sách, mô hình, công nghệ và hướng phát triển tương lai cho ngành công nghiệp điện tử – lĩnh vực được coi là trụ cột quan trọng trong nền kinh tế số của Việt Nam.

Đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số – xu thế tất yếu

Trong bối cảnh thế giới đang bước vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo không còn là lựa chọn, mà đã trở thành nhu cầu sống còn của mỗi nền kinh tế. Tại Việt Nam, công nghiệp điện tử được xác định là một trong những ngành mũi nhọn, có vai trò then chốt trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Quang cảnh diễn đàn 

Diễn đàn lần này diễn ra trong bối cảnh Chính phủ Việt Nam đang đẩy mạnh thực hiện các chiến lược quan trọng như Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Quyết định 749/QĐ-TTg về chương trình chuyển đổi số quốc gia; và các đề án phát triển ngành bán dẫn, công nghiệp hỗ trợ.

Những chính sách này thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong việc tạo dựng hệ sinh thái công nghiệp điện tử hiện đại, năng động, có khả năng thích ứng với thay đổi nhanh chóng của thị trường và công nghệ toàn cầu.

Công nghiệp điện tử Việt Nam – Thực trạng và khát vọng bứt phá

Từ chỗ là một nước đi sau, Việt Nam đã vươn lên trở thành điểm đến hấp dẫn của các “ông lớn” trong ngành điện tử như Samsung, Foxconn, LG, Intel... Hiện nay, hai trung tâm công nghiệp điện tử lớn đã hình thành ở miền Bắc và miền Nam, góp phần đáng kể vào tăng trưởng kinh tế, xuất khẩu và việc làm.

Tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp nội địa mới chỉ tham gia vào khâu giá trị thấp như gia công, lắp ráp, chưa làm chủ được công nghệ lõi hay thiết kế sản phẩm. Đặc biệt, ngành công nghiệp bán dẫn – nền tảng của mọi thiết bị điện tử thông minh – vẫn đang ở giai đoạn khởi đầu, cần một chiến lược bài bản để phát triển.

Trong bối cảnh đó, diễn đàn là dịp để các bên liên quan – từ nhà quản lý, chuyên gia đến doanh nghiệp – cùng trao đổi, hiến kế nhằm định hình tương lai ngành điện tử Việt Nam theo hướng bền vững, có hàm lượng tri thức cao và làm chủ công nghệ.

Diễn đàn năm nay được tổ chức bài bản, với ba nội dung chính:

Phiên thảo luận cấp cao với sự tham gia của nhiều chuyên gia quốc tế và đại diện doanh nghiệp công nghệ lớn, tập trung vào các chủ đề như: sản xuất thông minh, tự động hóa, AI trong chuỗi cung ứng, xu hướng phát triển công nghiệp bán dẫn...

Triển lãm công nghệ thông minh Confex 2025, giới thiệu các giải pháp, sản phẩm công nghệ tiên tiến, từ robot công nghiệp, cảm biến IoT đến công nghệ in 3D và trí tuệ nhân tạo.

Phiên kết nối doanh nghiệp (B2B), mở ra cơ hội hợp tác, chuyển giao công nghệ, liên kết sản xuất giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Đặc biệt, sự kiện là một minh chứng sinh động cho việc hiện thực hóa chủ trương của Chính phủ: chuyển từ tư duy “mời gọi đầu tư” sang “chủ động kiến tạo giá trị”, từ “nhận chuyển giao công nghệ” sang “chủ động sáng tạo, làm chủ công nghệ”.

Đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đòn bẩy phát triển công nghiệp điện tử Việt Nam

Diễn đàn không đơn thuần là nơi trình bày công nghệ, mà là “nền móng hành động” của một chiến lược lớn hơn – đưa Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất điện tử thông minh tại Đông Nam Á và vươn ra thế giới.

Nhiều đại biểu tại diễn đàn đã thẳng thắn chỉ ra những “điểm nghẽn” trong quá trình phát triển ngành như: thiếu nhân lực chất lượng cao, năng lực nghiên cứu – phát triển còn hạn chế, hạ tầng hỗ trợ chưa đồng bộ, mức độ liên kết giữa doanh nghiệp trong nước với chuỗi giá trị toàn cầu còn mờ nhạt.

Từ đó, các đề xuất cụ thể được đưa ra bao gồm: Đẩy mạnh đầu tư cho R&D, đặc biệt trong lĩnh vực chip và bán dẫn; Tăng cường đào tạo nhân lực chất lượng cao trong các ngành kỹ thuật số; Xây dựng các khu công nghiệp công nghệ cao, trung tâm đổi mới sáng tạo và vườn ươm công nghệ; Hoàn thiện hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia, trong đó doanh nghiệp đóng vai trò trung tâm.

Diễn đàn một lần nữa gióng lên hồi chuông về việc cần thiết phải chuyển đổi tư duy trong phát triển công nghiệp điện tử. Việt Nam không thể mãi ở vị trí "công xưởng thế giới" với giá trị gia tăng thấp. Thay vào đó, cần tiến tới làm chủ công nghệ, thiết kế sản phẩm, xây dựng thương hiệu “Make in Vietnam” có giá trị toàn cầu.

Việc đầu tư vào sản xuất thông minh, tự động hóa, AI, dữ liệu lớn… sẽ là chìa khóa để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt. Đồng thời, sự hỗ trợ từ Nhà nước trong chính sách, hạ tầng và tài chính là yếu tố không thể thiếu để tạo nên một hệ sinh thái bền vững, linh hoạt và sáng tạo.

Diễn đàn “Đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số – Đòn bẩy phát triển công nghiệp điện tử Việt Nam” đã làm sáng rõ một điều: đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là xu hướng, mà là con đường tất yếu để đưa ngành công nghiệp điện tử Việt Nam lên một tầm cao mới – hiện đại, thông minh, có bản sắc và giá trị gia tăng cao.

Hơn cả một sự kiện, diễn đàn là bước khởi đầu cho một hành trình dài mà ở đó, Việt Nam cần sự đồng lòng giữa Nhà nước, doanh nghiệp, giới nghiên cứu và toàn xã hội, nhằm hiện thực hóa khát vọng: trở thành quốc gia có nền công nghiệp công nghệ cao, độc lập về công nghệ, và sẵn sàng thích ứng với tương lai số.

Thanh Tùng - Nguyễn Nghị