Hội nghị báo cáo kết quả thực hiện các hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá năm 2024, định hướng kế hoạch năm 2025

Tham dự hội nghị có Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, Chủ tịch Hội đồng y khoa Quốc gia, Uỷ viên thường trực Hội đồng Quản lý liên ngành Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá, đại diện Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá, các Bộ, ngành liên quan, các Sở Y tế, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật của 63 tỉnh/thành phố và các cơ sở khám chữa bệnh.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn phát biểu khai mạc hội nghị

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn chia sẻ, năm 2012, Việt Nam đã ban hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Sau hơn 12 năm thực hiện các biện pháp kiểm soát thuốc lá, tỷ lệ hút thuốc lá chủ động ở người trưởng thành tại Việt Nam có giảm nhưng khá chậm, với tỷ lệ chung hai giới là 20,8%; tỷ lệ hiện hút ở nam giới trưởng thành là 41,1% (năm 2021) thuộc nhóm quốc gia có tỷ lệ người hút thuốc lá cao nhất thế giới. Hút thuốc lá chủ động và thụ động là yếu tố nguy cơ đứng thứ hai gây tử vong và bệnh tật. Ước tính năm 2022, thiệt hại kinh tế đối với xã hội do hút thuốc lá chủ động và thụ động gồm chi phí khám chữa bệnh, tổn thất năng suất lao động do mắc bệnh và tử vong sớm bởi hút thuốc lá chiếm 1,14% GDP (tương đương 108,7 nghìn tỷ đồng). Chi phí này cao gấp 5 lần so với nguồn thu từ thuế thuốc lá mang lại.

Hội nghị báo cáo kết quả thực hiện các hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá năm 2024, định hướng kế hoạch năm 2025

Từ năm 2014 đến nay, Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ nguồn lực cho các Bộ, ngành, tổ chức chính trị - xã hội, địa phương và đơn vị nhằm triển khai hiệu quả Luật phòng, chống tác hại thuốc lá. Sự đồng hành này đã tạo động lực thúc đẩy các hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá được triển khai toàn diện, từ Trung ương đến cơ sở. Nhiều địa phương như Hạ Long, Hội An, Huế... đã tiên phong xây dựng các mô hình môi trường không khói thuốc, đặc biệt là thành phố du lịch không khói thuốc, qua đó khẳng định sự quyết tâm của chính quyền và cộng đồng trong bảo vệ sức khỏe nhân dân.

Riêng trong năm 2024, Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã hỗ trợ 93 cơ quan, đơn vị triển khai các hoạt động trọng điểm, bao gồm việc thực thi quy định về môi trường không khói thuốc, tăng cường truyền thông đa dạng nhằm nâng cao nhận thức và hỗ trợ cai nghiện thuốc lá, đặc biệt tại khu vực nông thôn nơi tỷ lệ hút thuốc vẫn còn cao. Công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện Luật phòng, chống tác hại thuốc lá được đẩy mạnh, đồng thời các nghiên cứu về tình hình sử dụng thuốc lá và giải pháp chuyển đổi cây trồng tại các vùng trồng thuốc lá tiếp tục được chú trọng.

Đặc biệt, Bộ Y tế và Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá rất vui mừng trước kết quả quan trọng đạt được tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV. Tại kỳ họp này, Quốc hội đã thống nhất thông qua quy định cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, cùng các loại khí và chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người, bắt đầu thực hiện từ năm 2025. Quyết định này không chỉ nhằm bảo đảm sức khỏe cộng đồng mà còn góp phần duy trì trật tự, an toàn xã hội. Đồng thời Chính phủ sẽ tổ chức triển khai thực hiện các quy định cụ thể, yêu cầu tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, đặc biệt đối với thanh thiếu niên, về tác hại của rượu, bia, thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, và các chất gây hại khác.

Thay mặt Bộ Y tế, Thứ trưởng Bộ Y tế đánh giá cao sự đồng hành và tham gia tích cực của các Bộ, ban ngành, đoàn thể, cùng sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các cơ quan thông tấn báo chí từ Trung ương đến địa phương. Bên cạnh đó, sự hỗ trợ hiệu quả của các tổ chức quốc tế cũng đóng vai trò quan trọng. Đây là một thành tựu đáng tự hào, thể hiện sự chung tay của cả xã hội trong hành trình kiểm soát các sản phẩm thuốc lá, hướng tới bảo vệ sức khỏe toàn dân, đặc biệt là thế hệ trẻ - tương lai của đất nước.

Tuy nhiên, công tác phòng, chống tác hại thuốc lá vẫn tồn tại một số khó khăn, bất cập. Mặc dù tỷ lệ sử dụng thuốc lá giảm nhưng Việt Nam vẫn nằm trong nhóm các nước có tỷ lệ nam giới hút thuốc lá cao nhất trên thế giới. Thuốc lá được bán ở khắp mọi nơi. Khả năng tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá rất dễ dàng. Giá thuốc lá tại Việt Nam hiện nay còn rất thấp so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Vì vậy, chúng ta vẫn chưa đáp ứng được mục tiêu giảm tiêu dùng các sản phẩm thuốc lá.

Hội nghị tổng kết kết quả thực hiện các hoạt động trong năm 2024 và xây dựng kế hoạch cho năm 2025 là dịp quan trọng để nhìn lại những thành tựu đã đạt được trong năm qua, đồng thời thẳng thắn trao đổi về những khó khăn, thách thức còn tồn tại. Qua đó, cùng nhau đề xuất các giải pháp hiệu quả nhằm khắc phục những hạn chế, định hướng cho các hoạt động trong thời gian tới, góp phần thực hiện tốt hơn nữa mục tiêu phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Ths. Nguyễn Thị Thu Hương, Phụ trách  Phòng Nghiệp vụ Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá báo cáo tại hội nghị

Tại hội nghị, các đại biểu cũng đã nghe báo cáo kết quả hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá năm 2024 với 9 nhóm hoạt động cơ bản bao gồm: Hoạt động truyền thông về phòng, chống tác hại thuốc lá; triển khai, nhân rộng mô hình điểm cộng đồng, cơ quan không khói thuốc; tổ chức chiến dịch, sáng kiến về phòng, chống tác hại thuốc lá; tư vấn cai nghiện thuốc lá trong cộng đồng; tổ chức cai nghiện thuốc lá; triển khai & nhân rộng mô hình cai nghiện thuốc lá dựa vào cộng đồng; nghiên cứu bằng chứng phục vụ công tác phòng, chống tác hại thuốc lá; nâng cao năng lực mạng lưới cộng tác viên làm công tác phòng, chống tác hại thuốc lá; đưa phòng, chống tác hại thuốc lá vào chương trình giáo dục phù hợp các cấp và giải pháp chuyển đổi ngành, nghề cho người trồng cây thuốc lá.

Ông Nguyễn Đình Kiểm, Giám đốc Trung tâm hướng dẫn hoạt động thiếu nhi Trung ương tham luận tại hội nghị

Bên cạnh đó là những tham luận về kết quả điều tra tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành tại một số tỉnh/thành phố năm 2024, hoạt động truyền thông phòng, chống tác hại của thuốc lá, thuốc lá mới trong thanh thiếu niên. Cũng tại hội thảo, các đại biểu cũng đã chia sẻ kinh nghiệm tổ chức mô hình phòng tư vấn cai nghiện thuốc lá tại tuyến huyện; xây dựng mạng lưới cộng tác viên về PCTH thuốc lá tại một số tỉnh, thành phố; xây dựng môi trường không khói thuốc, công tác phối hợp liên ngành và phát triển mạng lưới cộng tác viên về PCTH thuốc lá tại địa phương.

Định hướng kế hoạch hoạt động trong năm 2025, công tác phòng, chống tác hại thuốc lá sẽ hướng đến mục tiêu tăng cường hiệu quả thực hiện công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá trên phạm vi toàn quốc. Cụ thể là tiếp tục truyền thông nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của việc sử dụng thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các sản phẩm thuốc lá mới khác và các quy định pháp luật về phòng, chống tác hại thuốc lá; tiếp tục nâng cao năng lực về phòng, chống tác hại thuốc lá, tổ chức thực hiện môi trường không khói thuốc, tư vấn cai nghiện thuốc lá, giảng dạy về phòng chống tác hại thuốc lá, chuyển đổi ngành nghề cho người trồng cây thuốc lá, tăng cường kiểm tra, giám sát tình hình thực thi Luật phòng, chống tác hại thuốc lá; tiếp tục thực hiện các nghiên cứu, đánh giá để đưa ra bằng chứng phục vụ công tác phòng, chống tác hại thuốc lá.

Đoàn chủ tịch chủ trì phiên thảo luận tại hội nghị

Dưới sự chủ trì của đoàn chủ tịch, các đại biểu tham dự hội nghị đã tham gia thảo luận về các vấn đề theo định hướng gợi mở của Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn. Tập trung vào việc mở rộng triển khai mô hình môi trường không khói thuốc, hệ thống tư vấn cai nghiện thuốc lá tại cộng đồng, hướng đến các khu vực vùng sâu, vùng xa; đẩy mạnh các chiến dịch truyền thông, lồng ghép vào các chương trình giáo dục để hướng tới tập trung vào đối tượng thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên về tác hại của thuốc lá mới; tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm các hành vi quảng cáo, đặc biệt trên internet, các hành vi nhập khẩu, lưu thông, mua bán, tàng trữ, sử dụng các loại hình thuốc lá mới; hỗ trợ các nghiên cứu về hành vi sử dụng thuốc lá, đặc biệt là thuốc lá mới, ứng dụng khoa học công nghệ trong hỗ trợ cai nghiện và quản lý các vi phạm liên quan đến thuốc lá và tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế và trong nước để học hỏi kinh nghiệm và huy động nguồn lực cho các chương trình phòng, chống tác hại thuốc lá.

Theo Bộ Y tế