Nấm sò vàng quý hơn vàng

Nấm sò vàng thường được gọi là nấm mỡ gà vì có màu vàng giống với mỡ gà, nấm hoàng kim, bào ngư hoàng kim hay là nấm bào ngư vàng (sò vàng). Loại nấm này không phổ biến ở nước ta như sò xám và trắng, song nó lại là một loại nấm bổ dưỡng được sử dụng để chế biến trong các món ăn hàng ngày. Ở một số quốc gia, nấm sò vàng được coi như một loại dược liệu quý.

 Nấm sò vàng "quý hơn vàng"

1. Nấm sò vàng là gì?

Tên khoa học của nấm sò vàng là Pleurotus citrinopileatus, và có tên là tamogitake trong tiếng Nhật. Ở nước ta, nấm sò vàng còn có nhiều tên gọi khác như là nấm hàu vàng, bào ngư hoàng kim; nấm mỡ gà vì có màu vàng ở tai nấm giống mỡ gà...

Nấm sò vàng có dạng mũ nấm lõm xuống, viền nấm nhô lên cao. Các cụm mũ nấm có màu từ vàng sáng đến vàng nâu, bề mặt nấm mịn, khô. Mũ nấm có đường kính từ 20 – 65 mm. Cuống nấm có hình trụ, màu trắng, thường cong hoặc cuộn, chiều dài khoảng 20 – 50 mm và đường kính 2 – 8 mm. Phiến mỏng có màu trắng, gần nhau và chạy xuống cuống nấm. Bào tử nấm sò vàng có dạng hình trụ hoặc hình elip, mịn, trong suốt, kích thước 6 – 9 đến 2 – 3,5 micromet.

2. Nấm sò vàng có giá trị dinh dưỡng như thế nào?

Nấm sò vàng có vị ngọt nhẹ, thanh mát rất dễ ăn, dễ chế biến trong các bữa ăn hàng ngày. Nấm sò vàng có giá trị dinh dưỡng cao, nó chứa nhiều khoáng chất có lợi cũng như cần thiết cho cơ thể chúng ta. Trong nấm sò vàng có nhiều protein, hàm lượng này có thể tương đương hoặc hơn cả thịt lợn, thịt bò, cá, trứng gà ta, sữa bò,… Vì vậy có thể sử dụng nấm sò vàng để thay thế hoàn toàn thịt mà vẫn đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cơ thể.

Trong nấm sò vàng hàm lượng Beta glucan rất cao. Beta Glucan là một chất xơ hòa tan. Mặc dù là một chất xơ hòa tan nhưng Beta-glucan không được tiêu hóa mà lại làm chậm quá trình vận chuyển thức ăn trong ruột. Kết quả, Carbohydrate được hấp thụ chậm hơn, dẫn đến lượng đường trong máu ổn định hơn. Ngoài ra, Beta-glucan mang theo Cholesterol khi di chuyển chậm qua đường tiêu hóa. Beta-glucan có thể ngăn cơ thể hấp thụ Cholesterol từ thức ăn. Chúng cũng có thể kích thích hệ thống miễn dịch bằng cách tăng các hóa chất ngăn ngừa nhiễm trùng. Tổ chức Thuốc và thực phẩm Hoa Kỳ cho phép các sản phẩm có chứa ít nhất 750mg Beta-glucan để giảm nguy cơ mắc bệnh tim.

Bên cạnh đó, trong nấm sò vàng còn có các axit amin cần thiết như là: Tryptophan, Lysine,… và giàu các loại vitamin, đặc biệt là vitamin B (nhóm B gồm B1, B2, B3, B5, B9...) không thể thiếu cho việc duy trì sức khỏe.

Không chỉ vậy, trong sò vàng còn có chứa nhiều khoáng chất quý hiếm cần thiết cho cơ thể như là selenium, kali, đồng, sắt, fosfor… những loại khoáng chất này rất cần thiết cho các quá trình hoạt động của cơ thể. Hàm lượng chất xơ trong loại nấm này cũng không hề kém rau, củ, quả và hạt. Người ăn chay hay ăn mặn cũng đều có thể sử dụng loại nấm.

3. Ăn nấm sò vàng có tác dụng gì?

Việc ăn nấm sò vàng không chỉ giúp bồi bổ sức khỏe lúc khỏe mạnh, tăng cường hỗ trợ đề kháng, ngăn ngừa bệnh tật mà nó còn có thể hỗ trợ cơ thể điều trị bệnh được tích cực hơn. Trong Đông Y, từ lâu nấm nói chung, nấm sò vàng nói riêng đã trở thành vị thuốc chữa bệnh quý. Nấm sò vàng còn hỗ trợ điều trị ung thư, hạ đường huyết và giảm Cholesterol trong máu khá hiệu quả.

Nếu nhà bạn có người mắc bệnh tim mạch, huyết áp, hay tiểu đường hãy giảm các loại thịt và tăng cường sử dụng nấm là rất tốt.

Tác dụng chống cholesterol và chống béo phì

Chuột được cho ăn một chế độ ăn giàu chất béo và một số cũng được cho ăn nhiều loại sản phẩm từ hàu vàng; những người được bổ sung nấm có cholesterol thấp hơn, mức chất béo trung tính thấp hơn và các dấu hiệu khác của sức khỏe tốt hơn [1]. Nghiên cứu cũng xác định các thành phần hóa học chịu trách nhiệm về tác dụng có lợi. Một nghiên cứu riêng biệt cho thấy những con chuột cố tình làm cho béo phì bằng cách ăn một chế độ ăn uống không lành mạnh, được cải thiện khi được cho uống chiết xuất hàu vàng [2] . Những con chuột được điều trị bằng chiết xuất này tăng cân ít hơn và ít chất béo hơn và ăn ít hơn. Họ cũng có lượng chất béo trung tính và cholesterol thấp hơn, đồng thời có các dấu hiệu khác về sức khỏe tốt hơn. Điều thú vị là khả năng dung nạp glucose của họ cũng được cải thiện... (còn nữa) 

BS Đỗ Nam Khánh

Phòng khám Chuyên khoa Y học cổ truyền Sao Đại Việt

[1] Hu, SH, Liang, ZC, Chia, YC, Lien, JL, Chen, KS, Lee, MY, Wang, JC (2006)., Tác dụng chống tăng lipid máu và chống oxy hóa của chất chiết xuất từ Pleurotis citrinopileatus. Tạp chí Hóa học Nông nghiệp và Thực phẩm: 54 (6): 2103-2110.

[2] Sheng, Y., Zhao, C., Zheng, S., Mei, X., Huang, K., Wang, G., He, X. (2019). Tác dụng chống béo phì và giảm huyết áp của Chiết xuất nước từ Pleurotus citrinopileatus ở Chuột C57BL / 6J. Khoa học Thực phẩm và Dinh dưỡng . 7 (4).