Người cao tuổi là đối tượng dễ gặp rủi ro thiên tai

Phát biểu tại hội thảo, ông Phan Văn Hùng - Phó Chủ tịch Hội người cao tuổi (NCT) Việt Nam cho biết, Việt Nam là một trong 10 quốc gia chịu nhiều rủi ro về thiên tai và biến đổi khí hậu. Mỗi năm, nước ta hứng chịu hàng chục trận bão, lũ lụt, lũ quét, sạt lở đất, hạn hán,… làm thiệt hại nhiều người và tài sản. NCT là một trong những đối tượng dễ bị tổn thương, dễ gặp rủi ro thiên tai, đồng thời, cũng là một lực lượng có vai trò quan trọng trong phòng chống thiên tai (PCTT).

Theo số liệu Thống kê đến năm 2019, nước ta có hơn 11,4 triệu người cao tuổi, chiếm gần 12% tổng dân số; và sẽ tăng lên khoảng 17,9 triệu người (17%) vào năm 2030 và 22,2 triệu người (20%) vào năm 2039. Trong đó, gần 60% người cao tuổi ở nước ta hiện nay trong độ tuổi từ 60 đến 70 tuổi. Đây là độ tuổi còn khỏe, nhiều kinh nghiệm, đặc biệt là có uy tín trong gia đình và cộng đồng. NCT và Hội NCT sẽ có đóng góp nhiều hơn cho công tác PCTT, nếu được tham gia và tạo điều kiện về thông tin, kỹ năng cũng như nguồn lực cần thiết.

Bà Trần Bích Thủy - Giám đốc Tổ chức HAI cho rằng, hiện nay có 2 vấn đề đối với công tác quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng: Thứ nhất, làm thế nào để phát huy vai trò và sự đóng góp của người cao tuổi, một lực lượng tại chỗ ngày càng tăng, nhất là khi phần lớn người cao tuổi đang thuộc độ tuổi trẻ, có sức khỏe, có kinh nghiệm, kỹ năng, uy tín, tiếng nói, trách nhiệm ở cộng đồng.

Thứ hai, làm thế nào để đảm bảo các nhu cầu đặc thù, giảm tính dễ bị tổn thương của người cao tuổi liên quan đến sức khỏe, tình trạng khuyết tật, an sinh thu nhập, sắp xếp cuộc sống… khi phần lớn người cao tuổi có bệnh mãn tính, 35,7% người cao tuổi gặp khó khăn ở ít nhất một chức năng (nghe, nhìn, di chuyển, ghi nhớ, tự chăm sóc) và khi tỉ lệ người cao tuổi sống trong hộ nghèo, cận nghèo vẫn còn cao và tỉ lệ người cao tuổi sống một mình hoặc sống chỉ với vợ/chồng hay gia đình khuyết thế hệ chỉ có ông/bà và cháu có xu hướng tăng cao.

Để góp phần giải quyết 2 vấn đề đó, Tổ chức HAI đã phối hợp với Trung ương Hội Người cao tuổi Việt Nam triển khai Dự án “Tăng cường khả năng chống chịu thiên tai tại miền Trung, Việt Nam - Giai đoạn III” trên địa bàn 4 tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Trị, Quảng Nam, Quảng Ngãi.

Theo đó, tất cả 20/20 xã phường thực hiện thí điểm lần đầu tiên có đại diện Hội Người cao tuổi được tham gia vào nhóm hỗ trợ kỹ thuật cấp xã, 100% nhóm cộng đồng có sự tham gia của người cao tuổi. Người cao tuổi và Hội Người cao tuổi sau khi được tham gia các nhóm hỗ trợ kỹ thuật và nhóm cộng đồng đã rất tích cực phát huy vai trò của mình, đóng góp đáng kể cho công tác phòng, chống thiên tai.

Thực tế ghi nhận nhiều thực hành tốt khi nhiều cán bộ Hội Người cao tuổi tham gia các nhóm hỗ trợ kỹ thuật cấp xã/phường đã được giao nhiệm vụ phụ trách các nội dung liên quan đến người cao tuổi, bao gồm tham gia đánh giá rủi ro thiên tai, cung cấp thông tin về người cao tuổi trên địa bàn, lên danh sách người cao tuổi được phỏng vấn, tham gia cùng các thành viên nhóm hỗ trợ kỹ thuật đi phỏng vấn, cung cấp thông tin cho nhóm hỗ trợ kỹ thuật về những nhu cầu đặc biệt của người cao tuổi, xác định các hộ gia đình có người cao tuổi khi thực hiện hoạt động vẽ bản đồ rủi ro thiên tai của địa phương.

Bên cạnh đó, Hội Người cao tuổi các cấp cũng đã tham gia vào các hoạt động phục hồi sau bão lũ như là dọn dẹp bùn, cưa cây đổ và hỗ trợ sinh kế, vận động tiền và hiện vật để hỗ trợ người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn gặp nhiều thiệt hại, dọn dẹp vệ sinh môi trường sau bão lũ. Hội Người cao tuổi các địa phương còn đưa ra nhiều ý kiến và đề xuất có chất lượng cho Báo cáo phòng, chống thiên tai của địa phương.

Từ kết quả Dự án, các đại biểu kiến nghị Ban Chỉ đạo Quốc gia PCTT nghiên cứu, từng bước đưa nội dung NCT vào các văn bản Hướng dẫn thực hiện Luật PCTT và Hướng dẫn thực hiện Đề án 553 về “Nâng cao nhận thức cộng đồng và Quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng, đến năm 2030” của Chính phủ. Xem xét đưa đại diện Hội/Ban Đại diện Hội NCT vào các Ban Chỉ huy PCTT&TKCN các cấp, nhóm hỗ trợ kỹ thuật các cấp, và đưa NCT vào nhóm cộng đồng, nhóm xung kích PCTT… với vai trò, hoạt động phù hợp nhằm phát huy vai trò NCT đặc biệt trong phòng ngừa và khắc phục thiên tai tại cơ sở...

Theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Phòng chống thiên tai Nguyễn Văn Tiến, Phó Chánh Văn phòng Ban Chỉ đạo Quốc gia về Phòng, chống thiên tai, cho biết trong công tác phòng chống thiên tai, người cao tuổi luôn được quan tâm, đảm bảo an toàn, sức khoẻ trước thiên tai.

Việc phát huy vai trò, sự tham gia chủ động của người dân, nhóm có rủi ro cao, người cao tuổi và các lực lượng xã hội đã và đang là nhiệm vụ trọng tâm của Tổng cục Phòng chống thiên tai thông qua việc hợp tác với các cơ quan, tổ chức trong xây dựng, triển khai các chương trình, kế hoạch nhằm giảm thiểu rủi ro thiên tai, bảo vệ và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội bền vững.

Thu Trang