Những nguyên nhân phổ biến dẫn tới suy tuyến thượng thận

Thượng thận là một tuyến nội tiết nhỏ nằm phía trên của 2 thận, mỗi tuyến có cấu tạo gồm 2 phần: phần tủy tiết ra các hormone catechamin nhằm duy trì huyết áp và nhịp tim; phần vỏ tiết ra hormone corticosteriod. Đây đều là những hormone rất quan trọng giúp duy trì sự sống của con người.

Suy tuyến thượng thận xuất hiện khi tuyến thượng thận sản sinh không đủ cortison khiến các quá trình chuyển hóa trong cơ thể bị rối loạn, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thạm chí là tính mạng của người bệnh. Bệnh có thể gặp phải ở trẻ em và người lớn.

Một trong những nguyên nhân phổ biến và thường gặp nhất gây bệnh suy tuyến thượng thận cấp là do dùng thuốc glucocorticoid không đúng cách khi trị bệnh. Khi người bệnh uống quá nhiều thuốc glucocorticoid sẽ khiến các hoạt động của tuyến thượng thận bị ức chế và khi ngừng uống thuốc này thì tuyến thượng thận mất khả năng phục hồi để hoạt động lại bình thường. Đặc biệt, khi đó nếu bệnh nhân đồng thời gặp phải những chấn động mạnh về tinh thần hoặc thể xác (chấn thương, phẫu thuật...) thì sẽ rất nguy hiểm cho tính mạng.

Nguyên nhân gây bệnh suy tuyến thượng thận là do đâu?

Nguyên nhân chính gây nên tình trạng suy tuyến thượng thận là: khi người có chức năng tuyến thượng thận không bình thường, các tuyến thượng thận ở trên thận bị tổn thương do trãi qua một tình huống rất căng thẳng, khiến chúng không thể sản xuất đủ các hormone quan trọng cho cơ thể.

Những bệnh nhân có tiền sử mắc bệnh Addison thường có nguy cơ cao mắc bệnh suy tuyến thượng thận nếu không được điều trị kịp thời. Những nguyên nhân gây ra bệnh Addison được xác định là các nguyên nhân gây bệnh suy tuyến thượng thận như: lạm dụng glucocorticoid trong thời gian dài; bị nhiễm trùng nặng do nấm hay virus; bị khối u; sử dụng thuốc ngăn ngừa cục máu đông gâychảy máu ở tuyến thượng thận; đã từng thực hiện phẫu thuật ở tuyến thượng thận.

Trường hợp bênh nhân mắc bệnh suy tuyến thượng thận bẩm sinh thường do di truyền lặn nhiễm sắc thể thường, tuyến thận bị thiếu các enzym đặc hiệu khiến cơ thể không thể tổng hợp được các hormone thượng thận đáp ứng cho cơ thể phát triển.

Triệu chứng thường gặp của bệnh suy tuyến thượng thận

Có nhiều triệu chứng lâm sàng điển hình giúp để chẩn đoán bệnh nhân bị suy tuyến thượng thận, thông thường người bệnh sẽ có các biểu hiện sau: cơ thể cảm thấy mệt mỏi, cảm giác chán ăn, yếu ớt; rối loạn tâm thần, thường xuyên cảm thấy chóng mặt, buồn nôn, nôn; những cơn sốt xuất hiện thường xuyên, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống sinh hoạt của người bệnh; đau đột ngột ở lưng hoặc chân; huyết áp thấp hơn bình thường, nhịp tim nhanh; đổ nhiều mồ hôi, cơ thể bị lạnh;

Ngay khi nhận thấy có bất kỳ các dấu hiệu và triệu chứng nào kể trên, cần nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán chính xác bệnh và tình trạng bệnh nhằm có phương pháp điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Điều trị bệnh suy tuyến thượng thận

Không ít người bệnh suy tuyến thượng thận băn khoăn bệnh có nguy hiểm không và bệnh có thể chữa được không?

Theo các bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, bệnh suy tuyến thượng thận nếu không được chữa trị kịp thời rất nguy hiểm (các bệnh như sốc, co giật, hôn mê), có thể gây tử vong. Nhưng nếu được chữa trị kịp thời bệnh nhân có thể có cuộc sống bình thường, tương đối khỏe mạnh.

Để điều trị bệnh, thông thường sử dụng phương pháp điều trị duy trì bằng việc thay thế glucocorticoid ở liều sinh lý, liệu pháp này kéo dài cho cả bệnh nhân bị suy tuyến thượng thận thứ phát và suy tuyến thượng thận nguyên phát. Bệnh nhân có thể sử dụng hydrocortison 25-30 mg/ngày qua đường uống. Các glucocorticoid có thể được sử dụng thành 1 lần hoặc chia nhỏ 3 lần/ngày.

Việc điều trị suy tuyến thượng thận thường sẽ căn cứ vào các triệu chứng của bệnh, với các liều dùng thấp nhất bệnh nhân có thể tránh được cảm giác mệt mỏi, giảm cân, xạm da.

Bệnh nhân suy thượng thận tiên phát có thể sử dụng mineralcorticoid thay thế. Fludrocortison liều 0,05 – 0,2 mg đường uống hàng ngày, bác sĩ chuyên khoa sẽ điều chỉnh liều theo các triệu chứng hạ huyết áp tư thế.

Suy tuyến thượng thận trẻ em khi điều trị cần có phác đồ riêng, phù hợp với tình trạng sức khỏe và cân nặng của mỗi trẻ.

Lê Khanh - Sông Cấm