Tìm kiếm giải pháp cụ thể trong các chiến lược phòng chống ung thư

Gánh nặng lớn của các quốc gia  

Theo GLOBOCAN 2020, tại Việt Nam, tỷ lệ mắc mới ung thư xếp thứ 90/185 quốc gia và tỷ lệ tử vong do ung thư xếp thứ 50/185 quốc gia. Mỗi năm, nước ta ghi nhận hơn 182.000 ca mắc mới và 122.000 ca tử vong, mô hình bệnh tật khá tương đồng với các quốc gia trong khu vực. Cứ 100.000 người thì có 159 người chẩn đoán mắc mới ung thư và 106 người tử vong do ung thư.

Căn bệnh ung thư đang trở thành gánh nặng lớn của các quốc gia, hút sự quan tâm đặc biệt của ngành y tế và toàn xã hội. Gánh nặng ung thư tại Việt Nam ước tính đã tăng gấp 3 lần sau 30 năm, có xu hướng trẻ hóa. 

Hiện, có hơn 350.000 người Việt Nam đang sống với bệnh ung thư. Một nghiên cứu của BVTW Huế về các ung thư vùng đầu - cổ được chẩn đoán ở giai đoạn 2010-2020, cho thấy, tỷ lệ bệnh nhân trẻ dưới 40 tuổi là 11,2%, tăng gần gấp đôi so với số liệu 10 năm trước đó.

Ung thư vú là bệnh phổ biến hàng đầu ở nữ giới. Tỷ lệ mắc mới chuẩn hóa theo tuổi khu vực Đông Nam Á là 41,2/100.000 phụ nữ và tử vong là 15/100.000 phụ nữ, con số này ở Việt Nam lần lượt là 34,2/100.000 phụ nữ và 13,8/100.000 phụ nữ.

Hiện, việc chẩn đoán và điều trị ung thư tại Việt Nam hiện nay đã tiếp cận những tiến bộ về công nghệ trên thế giới. Ung thư vú là bệnh có tiên lượng tốt nếu được chẩn đoán và điều trị ở giai đoạn sớm. Nghiên cứu ở các nước Châu Á đã chỉ ra tỷ lệ sống thêm 5 năm trong khoảng từ 56,5% đến 86,7%. Ở một số quốc gia Đông Nam Á như Malaysia, Thái Lan, những bệnh nhân được chẩn đoán ở giai đoạn sớm (I, II) có tỷ lệ sống thêm 5 năm có thể từ 80,7% - 94,4%, trong khi nếu chẩn đoán ở giai đoạn muộn (III, IV) chỉ là 23,3% đến 59,7%.

GS.TS Trần Văn Thuấn cho hay: “Tại Việt Nam, bệnh nhân nếu được chẩn đoán ở giai đoạn sớm có tỷ lệ sống thêm 5 năm có thể lên đến 90%, thậm chí một nghiên cứu gần đây trên nhóm phụ nữ dưới 35 tuổi đã chỉ ra tỷ lệ sống thêm toàn bộ 10 năm ở giai đoạn sớm là trên 80%”.

Hướng tới chăm sóc toàn diện bệnh nhân ung thư

Trước những thách thức của căn bệnh này, Tổ chức Y tế Thế giới đưa ra những chiến lược toàn cầu nhằm kiểm soát và loại bỏ một số bệnh ung thư, đồng thời hướng đến đạt các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc. Có thể kể đến “Sáng kiến toàn cầu về Ung thư vú” đã được xây dựng và nhận được cam kết mạnh mẽ từ các quốc gia. Sáng kiến đưa ra mục tiêu chung nhằm giảm 2,5% ca ung thư vú mỗi năm, tương đương cứu sống 2,5 triệu phụ nữ đến năm 2040 trên toàn thế giới.

Chính phủ  vừa ban hành Quyết định 841/QĐ-TTg ngày 14/7/2023, cập nhật lộ trình thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam đến năm 2030. Theo đó, mục tiêu giảm 20 - 25% tỷ lệ tử vong trước 70 tuổi do các bệnh ung thư, tim mạch, đái tháo đường và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính thông qua dự phòng và điều trị, nâng cao sức khỏe tinh thần và thể chất. Để đạt được mục tiêu này, Việt Nam cũng cần tích cực tham gia và thúc đẩy triển khai mạnh mẽ các hoạt động trong khuôn khổ các Chiến lược toàn cầu, đặc biệt đối với những bệnh ung thư có thể dự phòng, phát hiện sớm và điều trị hiệu quả như ung thư vú, ung thư cổ tử cung, ung thư tuyến giáp…

Tại Việt Nam, Salt Cancer Initiative (SCI) – Sáng kiến Ung thư muối do một doanh nghiệp xã hội sáng lập, nhằm cung cấp thông tin, kiến thức y khoa chuẩn xác và tổ chức các hoạt động hỗ trợ cộng đồng bệnh nhân ung thư tại Việt Nam. Trải qua hơn 6 năm hoạt động với tôn chỉ: “Bạn không phải chiến đấu với ung thư một mình!”, SCI đã đồng hành cùng hơn 25.000 bệnh nhân ung thư, người thân và người quan tâm tới căn bệnh ung thư tại Việt Nam.

Đại diện sáng kiến của chương trình cho biết cũng tổ chức hoạt động bên lề hội nghị với sự tham gia của các giáo sư, bác sĩ ung bướu Đại học Chicago, Đại học Stanford (Hoa Kỳ) nhằm tạo cầu nối cung cấp thông tin y khoa chính xác, cập nhật những tiến bộ mới nhất trong lĩnh vực nghiên cứu, điều trị ung thư. Đồng thời giúp gắn kết cộng đồng bệnh nhân cùng nhau truyền cảm hứng và lan tỏa tinh thần sống lạc quan, yêu đời.

Theo GS.TS. Bs Phạm Như Hiệp, Giám đốc BVTW Huế, Trưởng Ban tổ chức hội nghị cho biết, sự phát triển của tiến bộ y học giúp phát hiện sớm, điều trị kịp thời căn bệnh ung thư. “Là bệnh viện hạng đặc biệt của Bộ Y tế, từ lâu, đơn vị đã là cơ sở điều trị ung thư uy tín trong khu vực và cả nước. Những năm qua, bệnh nhân ung thư được thụ hưởng nhiều lợi ích to lớn từ những trang thiết bị hiện đại trong chẩn đoán và điều trị, những liệu pháp và kỹ thuật điều trị tiên tiến. Đặc biệt, được điều trị trên cơ sở phối hợp đa chuyên khoa, thông qua sự đồng thuận hội chẩn từ nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế để có được phác đồ điều trị tốt nhất”, GS Hiệp thông tin.

Năm nay, BVTW Huế cùng tổ chức Ung thư toàn cầu, Quỹ Hỗ trợ bệnh nhân ung thư – Ngày mai tươi sáng đồng tổ chức Hội nghị Ung thư Vú Đông Nam Á Lần thứ 7 với các chuyên gia đến từ Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế ( IARC ), Hội Ung thư lâm sàng Hoa Kỳ (ASCO); Hội Điều dưỡng ung thư quốc tế; Hội Chăm sóc sau ung thư đa quốc gia (MASCC) và các nhà nghiên cứu hàng đầu trong khu vực. Các bác sĩ, chuyên gia, nhân viên y tế cùng thảo luận về những thuận lợi và thách thức cũng như hướng tiếp cận mới trong kiểm soát ung thư vú; chăm sóc sau ung thư, hỗ trợ tâm lý xã hội cho người bệnh ung thư vú khu vực Đông Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng. Những mô hình này được chia sẻ với mục tiêu chăm sóc toàn diện người bệnh ung thư.

GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho rằng: “Kiểm soát ung thư là một lĩnh vực đòi hỏi sự chung tay, góp sức của nhiều tổ chức khác nhau, từ chuyên môn cho tới các đơn vị đào tạo, nghiên cứu và các tổ chức xã hội. Hội nghị khoa học lần này đánh dấu bước phát triển mới của chuyên ngành ung bướu, tạo niềm tin cho người bệnh về chất chăm sóc và điều trị ung thư của Việt Nam nói chung và BVTW Huế nói riêng, đóng góp cho lớn vào sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ sức khỏe Nhân dân”. 

 Trần Cường