Bánh trôi có tốt cho sức khỏe không? Những ai không nên ăn bánh trôi vào Tết Hàn thực?

Nguồn gốc của Tết Hàn thực

Đây là một phong tục bắt nguồn từ Trung Quốc. "Hàn Thực" nghĩa là "thức ăn lạnh". Ngày tết truyền thống này xuất hiện tại một số tỉnh của Trung Quốc, miền bắc Việt Nam và một số cộng đồng người gốc Hoa trên thế giới.

Theo đó, vào thời Xuân Thu, vua Tấn Văn Công nước Tấn, gặp loạn nên phải bỏ nước lưu vong sống cảnh nay trú nước Tề, mai ở nước Sở. Bấy giờ, có một hiền sĩ tên là Giới Tử Thôi, theo phò vua đã giúp đỡ nhiều mưu kế. Một hôm, trên đường lánh nạn, lương thực cạn kiệt, Giới Tử Thôi phải lén cắt một miếng thịt đùi mình nấu lên dâng vua. Vua ăn xong, hỏi ra mới biết đem lòng cảm kích vô cùng.

Người dân thường cúng bánh trôi, bánh chay vào Tết Hàn thực để tưởng nhớ ông bà tổ tiên. (Hình minh họa)

Giới Tử Thôi theo phò vua Tấn Văn Công trong vòng mười chín năm trời, cùng nhau nếm mật nằm gai, khổ luyện thành tài. Về sau, Tấn Văn Công dành lại được ngôi vương, trở về làm vua nước Tấn, phong thưởng rất hậu cho những người có công khi tòng vong, nhưng lại quên mất Giới Tử Thôi. Giới Tử Thôi cũng không oán giận gì, nghĩ mình theo vua phò vua là chuyện nên làm, ông cho rằng những việc đó đâu có gì đáng nói.

Vì thế, ông về nhà đưa mẹ vào núi Điền Sơn ở ẩn. Tấn Văn Công về sau nhớ ra, cho người đi tìm Tử Thôi. Nhưng vì là người không tham danh vọng, Tử Thôi nhất quyết không quay về lĩnh thưởng, Tấn Văn Công ra lệnh đốt rừng (muốn thúc ép Tử Thôi quay về). Không ngờ Tử Thôi quyết chí, hai mẹ con cùng chịu chết cháy trong rừng.

Nhà vua hối hận cho lập miếu thờ. Hàng năm, đến ngày 3/3 là ngày chết cháy của 2 mẹ con Tử Thôi thì cấm dùng lửa nấu ăn, ngay cả việc làm cỗ cúng cũng phải làm từ hôm trước, đây được coi là ngày Tết Hàn thực.

Tại Việt Nam, ngày Tết này mang nhiều ý nghĩa hướng về cội nguồn, thể hiện lòng biết ơn đối với ông bà tổ tiên.

Vào ngày 3/3 Âm lịch, các gia đình làm bánh trôi, bánh chay cúng ông bà, tổ tiên và không kiêng đốt lửa. Ở nhiều nơi, dân ta cũng làm bánh trôi, bánh chay cúng thần hoàng. 

Đặc biệt, trong dịp này người đi xa quê sẽ đoàn tụ cùng gia đình, cùng đi tảo mộ người đã khuất và sum họp bên bữa cơm gia đình.

Bánh trôi được làm bằng bột nếp nhào nặn với nước, có nhân bằng đường. Gạo làm bánh trôi, bánh chay phải kén được nếp cái hoa vàng. Cứ chín phần nếp cho một phần tẻ hoặc non hai phần tẻ.

Bánh trôi có tốt cho sức khỏe không?

Bánh trôi được đánh giá là món ăn tốt cho sức khỏe. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, trong 100g gạo nếp có chứa 74.9g glucid, 8.6g protid, 1.5g lipid, 14g nước, 0.6g xeluloza, 0.8g tro, 32mg canxi, 98mg photpho, 1.2mg sắt và một số vitamin như B1, B2, PP.

Bánh trôi tốt cho sức khỏe. Hình minh họa.

Tùy theo giống lúa và điều kiện địa hình, khí hậu khác nhau mà chất lượng của gạo nếp sẽ có những thay đổi. Nhưng nhìn chung, hàm lượng protid và lipid ở gạo nếp cao hơn so với gạo tẻ.

Theo y học cổ truyền, gạo nếp vị ngọt, tính ấm, vào được ba đường kinh tỳ, vị và phế; có công dụng bổ trung ích khí, kiện tỳ dưỡng vị, ích phế chỉ hãn, thường được dùng để chữa các chứng hư lao, tiết tả do tỳ vị hư nhược, vị quản thống, tự hãn, đạo hãn và đa hãn, tiêu khát, huyễn vựng do huyết hư. Gạo nếp giàu chất bột là dưỡng chất chính trong khẩu phần bữa ăn của người Việt. Nếu thiếu chất bột khi ăn dễ bị tụt đường huyết, người mệt mỏi, chân tay bủn rủn, làm việc khó tập trung, bụng đói cồn cào...

Những ai không nên ăn bánh trôi

Mặc dù là món ăn truyền thống nhưng vào ngày Tết Hàn thực, một số người tuyệt đối không được ăn bánh trôi vì có thể gây huy hiểm đến sức khỏe.

Dưới đây là một số nhóm người không nên ăn bánh trôi:

Người bị tiểu đường: Do nhân bánh trôi chứa đường, chứa nhiều chất ngọt nên những người bị tiểu đường không nên ăn món này để tránh chỉ số đường trong máu vượt ngưỡng quá cao.

Người béo phì: Người thừa cân, béo phì cần hạn chế tinh bột. Nhưng bánh trôi lại làm hoàn toàn bằng bột gạo nên đây cũng là món ăn không dành cho người béo phì.

Người bị tim mạch, dạ dày: Nế ăn quá nhiều bánh trôi có thể làm tăng gánh nặng cho việc lưu thông máu khiến tim mệt hay thậm chí là nhồi máu cơ tim. Bánh trôi còn thúc đẩy bài tiết acid dạ dày làm cho bệnh tình của bệnh nhân bị đau dạ dày thêm trầm trọng. 

Người có hệ tiêu hóa kém: Bánh trôi làm chủ yếu từ bột nếp, nếu ăn nhiều có thể gây nóng, đầy bụng, ợ hơi, không phù hợp với người có hệ tiêu hóa kém.