Bệnh u tim nguyên phát: Nguy cơ di căn âm thầm đến toàn cơ thể

U tim nguyên phát là gì?

U tim là một tình trạng hiếm gặp, khi khối tế bào bất thường xuất hiện bên trong tim. Trong đó, u nguyên phát là loại hình thành ngay tại tim, chiếm khoảng 0,001% đến 0,3% các ca bệnh. Gần 90% u nguyên phát là lành tính.

Các khối u tim có kích thước rất đa dạng, từ dưới 1cm đến hơn 15cm. Dù một số khối u không gây hại và có thể điều trị dễ dàng, nhưng cũng có trường hợp gây biến chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

 Các khối u gây biến chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời (Ảnh minh họa) 

Các loại u tim lành tính thường gặp

U tim nguyên phát lành tính gồm nhiều loại, trong đó phổ biến nhất là u nhầy (myxoma), chiếm 40 - 60% ca bệnh. U thường xuất hiện ở tâm nhĩ trái, có thể gây tắc van tim và nguy cơ thuyên tắc mạch.

U xơ sợi nhú thường nằm ở van tim, ít ảnh hưởng đến chức năng van nhưng lại làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối gây tắc mạch.

Ở trẻ em, u cơ vân là loại phổ biến, liên quan đến bệnh xơ cứng củ, có thể ảnh hưởng cơ tim và hệ thống dẫn truyền, dẫn đến suy tim hoặc rối loạn nhịp. U xơ cũng thường gặp ở trẻ nhỏ, liên quan đến u tuyến bã và thận, có thể chèn ép đường dẫn truyền gây rối loạn nhịp hoặc đột tử.

Các loại u khác như u máu, u mỡ, u quái màng tim thường không gây triệu chứng rõ ràng, thường chỉ được phát hiện tình cờ qua siêu âm tim hoặc chẩn đoán hình ảnh.

Một số trường hợp hiếm, u cận hạch có thể xuất hiện trong tim và gây ra các triệu chứng như tim đập nhanh, huyết áp cao do tăng tiết catecholamine. U nang màng ngoài tim dù lành tính và thường không triệu chứng, nhưng đôi khi gây chèn ép và dễ bị nhầm với khối u tim hoặc tràn dịch màng ngoài tim trên X-quang.

U tim nguyên phát lành tính gồm nhiều loại (Ảnh minh họa) 

Nguyên nhân gây u tim: Di truyền, di căn và yếu tố tuổi tác

U tim có thể hình thành do nhiều nguyên nhân, nhưng không phải lúc nào cũng xác định được rõ ràng. Một số trường hợp liên quan đến yếu tố di truyền, đặc biệt là hội chứng Carney (tình trạng đột biến gen) có thể thúc đẩy sự phát triển của u tim nguyên phát.

Ngoài ra, u tim còn có thể là hệ quả của di căn, khi tế bào ung thư từ các cơ quan khác như phổi, da… lan theo đường máu hoặc bạch huyết đến tim, hình thành khối u thứ phát.

Tùy loại khối u mà độ tuổi và đối tượng mắc bệnh có sự khác nhau. U quái ác có thể xuất hiện từ trong bào thai; u nhầy thường gặp ở nữ giới với tỷ lệ cao hơn nam giới 2 - 4 lần; trong khi sarcoma là loại u ác tính phổ biến nhất  thường xuất hiện ở người trung niên, trung bình ở tuổi 44.

Tùy loại khối u mà độ tuổi và đối tượng mắc bệnh có sự khác nhau (Ảnh minh họa) 

Phòng ngừa u tim nguyên phát bằng lối sống lành mạnh

Thay vì đợi đến khi bệnh xảy ra mới điều trị, phòng ngừa u tim từ sớm là cách hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe tim mạch. Điều này bắt đầu từ việc bỏ thuốc lá, ăn uống điều độ, tập thể dục thường xuyên và duy trì thói quen sinh hoạt khoa học.

Ngoài ra, cần sử dụng thiết bị bảo hộ đúng cách khi làm việc trong môi trường có tia bức xạ để giảm nguy cơ phát triển khối u. Việc khám sức khỏe định kỳ, tầm soát các loại ung thư như vú, phổi, tuyến giáp cũng rất quan trọng, giúp phát hiện sớm các bất thường có thể di căn đến tim.

Phát hiện và can thiệp sớm không chỉ giúp nâng cao hiệu quả điều trị mà còn giảm biến chứng và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.

Hoàng My (tổng hợp)