Dấu hiệu nhận biết hiếm muộn sớm ở cả hai giới

Nguyên nhân gây hiếm muộn sớm ở nữ giới

Ở nữ giới, tình trạng hiếm muộn thường bắt nguồn từ những rối loạn liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt và nội tiết tố. Một chu kỳ kinh nguyệt bình thường kéo dài từ 28 - 35 ngày. Nếu chu kỳ ngắn hơn 21 ngày hoặc dài hơn 35 ngày, hoặc kinh nguyệt không đều, đến sớm hay đến muộn thất thường giữa các tháng, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm về vấn đề sinh sản.

Vô kinh là một trong những nguyên nhân phổ biến gây hiếm muộn. Tình trạng này có thể là vô kinh nguyên phát (chưa từng có kinh dù đã đến tuổi dậy thì) hoặc vô kinh thứ phát (từng có kinh nhưng ngừng đột ngột trong khoảng 3 - 4 tháng).

Một yếu tố nguy cơ khác dẫn đến hiếm muộn ở nữ giới là hiện tượng thống kinh gây đau bụng dưới dữ dội khi hành kinh. Nguyên nhân có thể do rối loạn chức năng nội tiết hoặc các bệnh lý như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, polyp, viêm tử cung, tử cung dị dạng hoặc u nang buồng trứng.

Các bệnh lý mạn tính như tiểu đường, bệnh tuyến giáp, ung thư, hoặc các bệnh lây qua đường tình dục; tiền sử phẫu thuật vùng chậu hay ổ bụng… đều có thể ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh sản ở nữ giới. Ngoài ra, những biểu hiện như đau rát khi quan hệ tình dục, chảy máu âm đạo bất thường sau quan hệ, khí hư bất thường, tuyến vú kém phát triển, hay tiền sử sảy thai liên tiếp cũng là những dấu hiệu không nên bỏ qua.

Hiếm muộn ở nữ giới chiếm tỷ lệ nhiều hơn nam (Ảnh minh họa) 

Nhận biết nguyên nhân hiếm muộn ở nam giới

Khác với nữ giới, các dấu hiệu hiếm muộn ở nam thường âm thầm và khó nhận biết hơn. Tuy nhiên, vẫn có một số biểu hiện bất thường giúp cánh mày râu sớm nghi ngờ và kiểm tra sức khỏe sinh sản.

Một trong những dấu hiệu đầu tiên có thể quan sát là hình dạng và kích thước cơ quan sinh dục. Nếu tinh hoàn hai bên không đều nhau, bìu sưng to bất thường, hoặc dương vật có hình dạng khác lạ, nam giới nên đến cơ sở y tế để thăm khám. Những bất thường về cấu trúc này có thể liên quan đến các vấn đề như giãn tĩnh mạch thừng tinh hoặc dị tật bẩm sinh.

Tinh dịch bất thường cũng là dấu hiệu cảnh báo. Nếu lượng tinh dịch khi xuất tinh quá ít, không có tinh trùng, hoặc tinh dịch quá đặc, không hóa lỏng sau 15 - 30 phút, khả năng di chuyển và kết hợp với trứng sẽ bị hạn chế, làm giảm cơ hội thụ thai.

Ngoài ra, rối loạn cương dương và xuất tinh sớm là hai vấn đề sinh lý phổ biến liên quan đến hiếm muộn. Nam giới có thể gặp tình trạng dương vật không thể cương cứng đủ để quan hệ, hoặc xuất tinh quá nhanh trước khi giao hợp, gây khó khăn trong việc có con tự nhiên.

Con cái là sợi dây định mệnh của các gia đình (Ảnh minh họa) 

Các phương pháp phát hiện bệnh hiếm muộn

Để phát hiện hiếm muộn, bước đầu tiên là thăm khám tổng quát và thu thập tiền sử bệnh lý của cả hai vợ chồng. Bác sĩ sẽ khai thác thông tin liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt, tiền sử mang thai, các bệnh lý nội khoa, phẫu thuật từng trải qua, tần suất quan hệ tình dục và các dấu hiệu bất thường liên quan đến khả năng sinh sản.

Tiếp theo, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm cận lâm sàng nhằm đánh giá chức năng sinh sản. Trong đó, xét nghiệm máu là bước phổ biến, giúp kiểm tra nồng độ hormone sinh dục, phát hiện các bệnh lây qua đường tình dục, cũng như đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng hoặc sinh tinh.

Đối với nam giới, xét nghiệm tinh dịch đồ là một trong những công cụ quan trọng nhất. Xét nghiệm này cho biết số lượng, mật độ, khả năng di động và hình dạng tinh trùng. Đây là cơ sở để đánh giá chất lượng tinh trùng và khả năng thụ tinh tự nhiên của người nam.

Với nữ giới, xét nghiệm AMH (Anti-Müllerian Hormone) giúp xác định dự trữ buồng trứng, giúp phản ánh khả năng sinh sản hiện tại và trong tương lai. Nồng độ AMH thấp thường là dấu hiệu cảnh báo sớm về suy giảm chức năng buồng trứng.

Ngoài ra, tùy từng trường hợp cụ thể, các bác sĩ có thể chỉ định thêm một số xét nghiệm chuyên sâu khác như: Xét nghiệm nước tiểu sau xuất tinh (ở nam giới); Xét nghiệm di truyền phát hiện bất thường về gen; Halosperm Test là xét nghiệm mức độ đứt gãy DNA tinh trùng, giúp đánh giá chất lượng di truyền của tinh trùng.

Hoàng My (tổng hợp)