Cảnh báo về mức độ nguy hiểm khó lường của sốt xuất huyết

Cuối tháng 5, Bộ Y tế đã ban hành công văn hỏa tốc yêu cầu tăng cường chỉ đạo, giám sát và truyền thông nhằm giảm thiểu tử vong do sốt xuất huyết Dengue. Nếu như trước đây, sốt xuất huyết Dengue thường có chu kỳ bùng phát khoảng 5 năm một lần và có “khoảng lặng” rõ rệt, thì nay, dịch tễ đã thay đổi đáng báo động. Bệnh không còn theo mùa cố định và đang lan rộng về mặt địa lý. Những thông tin này đã được chia sẻ tại tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Hướng tới một Việt Nam không còn ca tử vong vì sốt xuất huyết: Hiệp lực phòng bệnh bằng giải pháp tích hợp” do Báo Sức khỏe & Đời sống (cơ quan ngôn luận của Bộ Y tế) phối hợp cùng Công ty TNHH Dược phẩm Takeda Việt Nam tổ chức.

Tại tọa đàm, ThS.BS Võ Hải Sơn – Phó Cục trưởng Cục Phòng Bệnh, Bộ Y tế cho biết, trước đây số ca mắc cao có chu kỳ khoảng 5 năm, nhưng hiện nay đã rút ngắn xuống còn khoảng 2 năm. Ông lý giải, đô thị hóa, di cư và việc đi lại giữa các vùng thuận lợi hơn đã tạo điều kiện cho bệnh lan rộng và khó kiểm soát hơn. PGS.TS.BS Phạm Quang Thái – Phó Trưởng khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương cho biết, dưới góc độ dịch tễ học, sốt xuất huyết Dengue hiện đã lan rộng ra khắp các tỉnh thành, bao gồm cả các khu vực miền núi vốn trước đây hiếm ghi nhận ca mắc. Diễn biến này đòi hỏi mỗi người dân cần chủ động hơn trong việc phòng chống dịch.

Mặc dù nhận thức về sốt xuất huyết Dengue đã được nâng cao, nhưng nhiều người dân vẫn chủ quan và xử lý sai khi mắc bệnh, dẫn đến nhập viện muộn, bệnh nặng và tử vong. PGS.TS.BS Đỗ Duy Cường – Viện trưởng Viện Y học Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ, nhiều người nhầm bệnh với cảm cúm hoặc các bệnh thông thường, hoặc do không có triệu chứng rõ rệt nên đến viện khi đã bị sốc, suy đa tạng. Một trường hợp điển hình là một nam sinh viên ở trọ tại Hà Nội bị sốt, nhưng chỉ tự nghỉ ngơi và ăn uống sơ sài. Đến ngày thứ 5 mới nhập viện thì đã bị sốc, máu cô đặc.

Sốt xuất huyết Dengue do virus gây ra, không có thuốc đặc trị. Việc tự ý dùng kháng sinh, corticoid hoặc truyền dịch khi chưa có chỉ định y tế là sai lầm nguy hiểm, làm bệnh nặng thêm.

Để ứng phó với tình hình dịch tễ ngày càng phức tạp, các chuyên gia nhấn mạnh cần có chiến lược tổng thể gồm kiểm soát véc-tơ truyền bệnh, giám sát dịch tễ, cảnh báo sớm, truyền thông thay đổi hành vi và nâng cao năng lực y tế. Tiêm chủng được xem là một giải pháp mới mang tính chủ động, giúp giảm nguy cơ bệnh chuyển nặng và tử vong. ThS.BS Võ Hải Sơn nhấn mạnh vai trò của việc kiểm soát véc-tơ truyền bệnh, sự chủ động của từng cá nhân, tổ dân phố và địa phương trong việc diệt muỗi, lăng quăng, ngủ màn, dùng thiết bị diệt muỗi để hỗ trợ kiểm soát dịch bệnh.

PGS.TS.BS Phạm Quang Thái cũng cảnh báo rằng ngay cả ở các chung cư cao tầng cũng không an toàn, vì muỗi có thể sinh sôi dần theo từng tầng, không cần bay trực tiếp từ tầng trệt lên tầng 30. Vì vậy, mọi người cần duy trì các biện pháp phòng chống muỗi, không chủ quan dù ở độ cao nào.

Ông Benjamin Ping – Tổng Giám đốc Takeda Việt Nam nhấn mạnh rằng không một tổ chức nào có thể đơn độc kiểm soát sốt xuất huyết hiệu quả. Hợp tác đa ngành giữa chính phủ, ngành y tế, doanh nghiệp và cộng đồng là yếu tố then chốt. Takeda cam kết đồng hành cùng hệ thống y tế qua đào tạo nhân viên y tế, truyền thông cộng đồng và tăng cường tiếp cận tiêm chủng như một phần chiến lược phòng bệnh.

Bên cạnh đó, truyền thông giáo dục sức khỏe là yếu tố không thể thiếu. Cần triển khai các chiến dịch đa dạng, chính thống và liên tục để nâng cao nhận thức cộng đồng, giúp người dân hiểu đúng, nhận biết sớm triệu chứng và tìm đến cơ sở y tế kịp thời. Vắc xin sốt xuất huyết của Takeda hiện đã được WHO khuyến nghị sử dụng cho một số đối tượng tại các quốc gia có tỷ lệ lây nhiễm cao, được phê duyệt tại 40 quốc gia với hơn 15 triệu liều phân phối.

Bài viết do Báo Sức khỏe & Đời sống phối hợp với Công ty TNHH Dược phẩm Takeda Việt Nam thực hiện, với sự tham gia của lãnh đạo Cục Phòng Bệnh và các chuyên gia. Nội dung nhằm mục đích cung cấp thông tin cho cộng đồng, không thay thế cho tư vấn y tế chuyên môn. Người dân cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn phù hợp khi có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh.

Nguyễn Hoàng