Đằng sau mỗi kỳ thi: Sức khỏe tâm thần của con đang bị ảnh hưởng ra sao?

Tại Việt Nam, sức khỏe tâm thần ở lứa tuổi thanh thiếu niên, đặc biệt trong môi trường học đường vẫn chưa nhận được sự quan tâm đúng mức. Trong khi đó, tỷ lệ mắc các rối loạn tâm lý lại đang ở mức báo động. Theo UNICEF, tại một số tỉnh thành, từ 8 - 29% trẻ em và vị thành niên gặp phải vấn đề về sức khỏe tâm thần. Nghiên cứu trong nước còn cho thấy 26,3% trẻ vị thành niên có dấu hiệu trầm cảm; 6,3% từng có ý nghĩ về cái chết; 4,6% lập kế hoạch tự tử và 5,8% đã từng cố gắng tự tử. Đây là một thực trạng đáng lo ngại, cho thấy giới trẻ đang phải chịu áp lực tâm lý nặng nề trong im lặng.

Giới trẻ đang phải chịu áp lực tâm lý nặng nề trong im lặng khi học quá nhiều (ảnh minh họa) 

Nguyên nhân hàng đầu khiến học sinh chịu áp lực

Áp lực học tập ở học sinh ngày càng gia tăng do nhiều nguyên nhân. Một trong số đó là chương trình học nặng tính lý thuyết, khô khan và thiếu tính ứng dụng, khiến học sinh khó tiếp thu và dần mất hứng thú với việc học.

Lịch học dày đặc từ trường lớp đến các trung tâm học thêm, cộng thêm khối lượng bài tập tại nhà, khiến các em gần như không có thời gian nghỉ ngơi. Áp lực phải đạt điểm cao để đáp ứng kỳ vọng từ nhà trường và gia đình càng khiến các em rơi vào trạng thái căng thẳng kéo dài.

Ngoài ra, hệ thống giáo dục quá đặt nặng thành tích khiến nhiều học sinh cảm thấy thiếu tự tin, lo sợ thất bại. Thiếu thời gian thư giãn và vui chơi cũng khiến tâm lý các em trở nên mệt mỏi, làm giảm động lực học tập và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần.

Những dấu hiệu cảnh báo sức khỏe tâm thần học sinh đang gặp vấn đề

Áp lực thi cử tác động sâu sắc đến sức khỏe tâm thần của học sinh, thể hiện rõ qua các biểu hiện rối loạn lo âu và căng thẳng kéo dài. Trẻ thường xuyên cảm thấy bồn chồn, hồi hộp, tim đập nhanh, đau đầu, không chỉ ảnh hưởng đến khả năng tập trung mà còn làm giảm đáng kể hiệu suất học tập.

Nghiên cứu cho thấy áp lực học đường là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến trầm cảm ở thanh thiếu niên. Trẻ có thể trở nên chán nản, mất hứng thú, tự ti, thu mình hoặc xuất hiện những suy nghĩ tiêu cực về bản thân, thậm chí là ý định tự tử. Đây là những dấu hiệu cần được phát hiện và can thiệp sớm để tránh hậu quả nghiêm trọng.

Bên cạnh đó, nhiều học sinh còn gặp rối loạn giấc ngủ và ăn uống. Việc thức khuya để học bài dẫn đến mất ngủ kéo dài, trong khi ăn uống thất thường để giải tỏa căng thẳng lại ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, làm suy giảm sức đề kháng và tinh thần.

Giảm áp lực học tập – Bước quan trọng bảo vệ sức khỏe tâm thần cho trẻ

Để giúp trẻ vượt qua áp lực học đường một cách lành mạnh, vai trò của gia đình, nhà trường và cộng đồng là yếu tố không thể thiếu. Sự đồng hành đúng cách sẽ giúp các em không chỉ học tốt hơn mà còn duy trì được trạng thái tinh thần tích cực, ổn định.

Trước hết, cần tạo sự cân bằng hợp lý giữa học tập và nghỉ ngơi. Trẻ cần có thời gian thư giãn sau giờ học căng thẳng để tái tạo năng lượng và duy trì hứng thú học tập. Việc lập kế hoạch học tập cụ thể, rõ ràng, phù hợp với khả năng cũng giúp các em chủ động, tự tin hơn trong quá trình tiếp thu kiến thức.

Trẻ cần có thời gian thư giãn sau giờ học căng thẳng để tái tạo năng lượng và duy trì hứng thú học tập (ảnh minh họa) 

Song song đó, chăm sóc thể chất đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tinh thần. Khuyến khích trẻ vận động thường xuyên, kết hợp chế độ dinh dưỡng khoa học giúp nâng cao sức đề kháng, giảm mệt mỏi và cải thiện tâm trạng.

Đặc biệt, nếu trẻ xuất hiện những dấu hiệu bất thường về mặt tâm lý như thu mình, lo âu, mất ngủ hay có suy nghĩ tiêu cực, phụ huynh cần chủ động tìm đến sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý. Việc can thiệp kịp thời sẽ giúp trẻ ổn định cảm xúc và vượt qua khó khăn một cách hiệu quả, tránh để tình trạng kéo dài gây hậu quả nghiêm trọng.

Hoàng My (Tổng hợp)