Điều trị chứng ngưng thở khi ngủ có thể cải thiện trí nhớ ở những người bị suy giảm nhận thức

Camilla Hoyos, Nghiên cứu viên, Đại học Sydney và các đồng nghiệp của Đại học Sydney đã công bố một nghiên cứu mới cho thấy việc điều trị chứng ngưng thở khi ngủ ở người lớn tuổi bị suy giảm nhận thức nhẹ có thể cải thiện trí nhớ, chứ không phải các lĩnh vực nhận thức khác, trong ngắn hạn.

Do hiện tại không có phương pháp điều trị hoặc cách chữa trị nào cho chứng sa sút trí tuệ, nên ngày càng có nhiều nỗ lực tập trung vào việc phát triển các phương pháp tiếp cận mới để làm chậm sự tiến triển của nó. Suy giảm nhận thức nhẹ là giai đoạn giữa sự suy giảm nhận thức dự kiến của quá trình lão hóa bình thường và sự suy giảm nghiêm trọng hơn của chứng sa sút trí tuệ.

Trong trường hợp suy giảm nhận thức nhẹ, cá nhân, gia đình và bạn bè nhận thấy những thay đổi về nhận thức, nhưng cá nhân đó vẫn có thể thực hiện thành công các hoạt động hàng ngày. Suy giảm nhận thức nhẹ có liên quan đến tăng nguy cơ phát triển chứng sa sút trí tuệ trong những năm tiếp theo.

Các nhà nghiên cứu tin rằng đây là thời điểm can thiệp tối ưu để giúp ngăn ngừa chẩn đoán sa sút trí tuệ trong tương lai. Do đó, việc tìm ra những phương pháp mới để làm chậm quá trình suy giảm nhận thức ở những người bị suy giảm nhận thức nhẹ là rất quan trọng.

Giấc ngủ quan trọng như thế nào đối với sức khỏe não bộ của chúng ta?

Giấc ngủ tối ưu hóa khả năng của bộ não của chúng ta để ổn định và củng cố thông tin và ký ức mới học được. Những quá trình này có thể xảy ra trên tất cả các giai đoạn khác nhau của giấc ngủ, với giấc ngủ sâu (còn được gọi là giai đoạn 3 hoặc giấc ngủ phục hồi) đóng một vai trò quan trọng.

Bây giờ chúng ta cũng biết hệ thống glymphatic, hay hệ thống quản lý chất thải của não, hoạt động mạnh trong khi ngủ, đặc biệt là khi ngủ sâu. Quá trình này cho phép các chất cặn bã, bao gồm cả chất độc mà não chúng ta tích tụ trong ngày được làm sạch.

Độc tố trong não bao gồm beta-amyloid, một trong những protein quan trọng trong sự phát triển của bệnh Alzheimer. Giấc ngủ bị quấy rầy có thể làm gián đoạn quá trình làm sạch này và dẫn đến tích tụ nhiều beta-amyloid trong não.

Vai trò quan trọng của giấc ngủ đối với những quá trình quan trọng này đã dẫn đến việc nghiên cứu xem liệu giấc ngủ bị gián đoạn, bao gồm cả rối loạn giấc ngủ, có thể liên quan đến những thay đổi trong nhận thức của chúng ta khi chúng ta già đi và có thể có mối liên hệ nào với sự phát triển của chứng sa sút trí tuệ hay không.

Chứng ngưng thở khi ngủ được ước tính ảnh hưởng đến 1 tỷ người trên toàn thế giới. Ở Úc, 5-10% người lớn được chẩn đoán mắc bệnh này. Ngưng thở khi ngủ khiến cổ họng (còn gọi là đường thở trên) đóng hoàn toàn (ngưng thở) hoặc một phần (hypopnoea) trong khi ngủ.

Việc đóng lại hoặc các vật cản này có thể kéo dài từ 10 giây đến 1 phút và có thể dẫn đến giảm nồng độ oxy trong máu. Để bắt đầu thở trở lại, một sự đánh thức ngắn xảy ra mà cá nhân không nhận thức được.

Ở một người mắc chứng ngưng thở khi ngủ nghiêm trọng, quá trình này có thể xảy ra 30 lần hoặc hơn một giờ, gây ra giấc ngủ rất rời rạc. Những người bị ngưng thở khi ngủ có thể ngáy, xoay người và những người khác có thể nhận thấy họ ngừng thở, nghẹt thở hoặc thở hổn hển trong khi ngủ.

Sự gián đoạn giấc ngủ lặp đi lặp lại này có thể gây buồn ngủ và giảm sự tỉnh táo trong ngày, đối với một số người, dẫn đến khó thực hiện nhiệm vụ.

Ngưng thở khi ngủ có làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ không?

Sự phân mảnh giấc ngủ, cũng như lượng oxy trong máu giảm vào ban đêm, là hai tác nhân gây ra nguy cơ sa sút trí tuệ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chứng ngưng thở khi ngủ có liên quan đến sự gia tăng 26% sự phát triển của chứng suy giảm nhận thức, cũng như lượng beta-amyloid lớn hơn trong não.

Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu điều trị chứng ngưng thở khi ngủ có thể làm giảm nguy cơ này hay không.

Phương pháp điều trị tiêu chuẩn vàng cho chứng ngưng thở khi ngủ là liệu pháp tạo áp lực dương liên tục, thường được gọi là CPAP, trong đó mặt nạ kết nối với máy bơm thổi không khí liên tục xuống đường thở trên, giữ cho nó luôn mở.

Khi máy đang được sử dụng, nó sẽ ngăn không cho đường thở đóng lại. Người ta không biết liệu điều trị chứng ngưng thở khi ngủ có làm giảm nguy cơ sa sút trí tuệ hay không. Tuy nhiên, nghiên cứu mới của chúng tôi cho thấy CPAP có thể có lợi cho trí nhớ trong ngắn hạn.

Nghiên cứu của chúng tôi nhằm mục đích tìm hiểu liệu việc điều trị cho người lớn tuổi mắc cả chứng ngưng thở khi ngủ và suy giảm nhận thức nhẹ có thể cải thiện kỹ năng tư duy và trí nhớ trong thời gian ngắn hay không.

Thử nghiệm đánh giá tác động của điều trị CPAP đối với trí nhớ và kỹ năng tư duy so với không điều trị. Đây là một nghiên cứu chéo, có nghĩa là tất cả những người tham gia đều có cả CPAP và không được điều trị trong thời gian thử nghiệm, nhưng vào những thời điểm khác nhau. Một số có CPAP trước, sau đó được hoán đổi.

Những người khác không được điều trị trước, sau đó đổi chỗ cho nhau.

Các nhân viên được đào tạo đã giúp những người tham gia làm quen với liệu pháp và sau khi sử dụng nó trong ba tháng, những người tham gia đã trải qua một loạt các bài kiểm tra nhận thức.

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng so với việc không điều trị chứng ngưng thở khi ngủ, kỹ năng tư duy không được cải thiện với CPAP, trong khi một số cải thiện về trí nhớ đã được quan sát thấy. Điều này cho thấy việc điều trị chứng ngưng thở khi ngủ có thể cải thiện kết quả trong thời gian ngắn, nhưng vẫn chưa biết liệu nó có tác động gì đến sự suy giảm nhận thức lâu dài hay không.

Một nghiên cứu trước đây cho thấy CPAP có thể làm chậm những thay đổi nhận thức trong hơn một năm ở người lớn tuổi bị suy giảm nhận thức nhẹ và ngưng thở khi ngủ. Tuy nhiên, các nghiên cứu về thời gian dài hơn là cần thiết trước khi chúng ta có thể nói những tác động lâu dài như thế nào.

Theo Boldsky