Ngân kiều tán - Bài thuốc trị các chứng bệnh liên quan đến đường hô hấp

Ngân kiều tán – Bài thuốc quý từ y học cổ truyền

Ngân kiều tán là bài thuốc Đông y lâu đời, được sử dụng rộng rãi trong nền y học cổ truyền. Bài thuốc có tác dụng trị những bệnh trong phạm vi ôn dịch, khởi phát là sốt cao, sau đó kèm theo ho, nhiều đờm, họng đau rát, triệu chứng thiên về cấp tính và mức độ tiến triển nhanh.

Theo Danh y Ngô Cúc Thông thời nhà Thanh, bài thuốc Ngân kiều tán sử dụng những dược liệu có tính vị nhẹ, giúp thông phế khí, giải biểu tà. Do vậy, bài thuốc phù hợp cho những bệnh nhân mắc bệnh ôn sơ khởi như cảm cúm, viêm đường hô hấp trên,…

Công dụng, thành phần của bài thuốc Ngân kiều tán

Theo y học cổ truyền, Ngân kiều tán có tác dụng thấu biểu, giải độc, tân lương và thanh nhiệt. Mỗi dược liệu có trong bài thuốc đều mang tính nhẹ, mang lại hiệu quả điều trị bệnh cao.

Thành phần của bài thuốc:

Kim ngân hoa: 12gr

Cát cánh: 12gr

Đạm đậu xị: 12gr

Bạc hà: 12gr

Đạm trúc diệp: 12gr

Ngưu bàng tử: 12gr

Kinh giới tuệ: 12gr

Kinh giới tuệ: 6gr

Cam thảo: 4gr

Từng nhóm dược liệu đem lại tác dụng cụ thể như sau:

Liên kiều, kim ngân hoa: Thanh nhiệt, giải độc, thấu biểu. Do vậy hai dược liệu này được chọn làm nguyên liệu chính không thể thiếu (quân dược) trong bài thuốc.

Đậu xị, bạc hà, kinh giới: Giải biểu phát hãn, trừ tà khí, giải độc cho cơ thể.

Trúc diệp: Sinh tân, thanh nhiệt, được xem là chủ dược của bài thuốc Ngân kiều tán.

Cát cánh, ngưu bàng tử, cam thảo: Thông phế khí, chủ trị chứng đau họng do nhiệt gây ra.

Cách sơ chế và cách dùng hiệu quả

Để bài thuốc Ngân kiều tán phát huy hiệu quả mong muốn, từng dược liệu phải được thu hái và sơ chế kỹ lưỡng. Sau đó mới đem sắc nấu và sử dụng.

Cách sơ chế dược liệu

Các dược liệu có trong bài thuốc được thu hái và sơ chế như sau:

Kim ngân hoa: Là nụ hoa của cây kim ngân, chỉ chọn lấy những nụ chưa nở, tỷ lệ hoa đã nở không được vượt quá 5%. Sau khi thu hái hoa được sao vàng.

Liên kiều: Thu hái những hạt đều, vỏ mịn rồi bóc tách bỏ hạt, chỉ lấy 2 mảnh vỏ đem sao vàng.

Bạc hà: Khi cây ra hoa bắt đầu thu hoạch, mang phơi khô ở 50-60°C. Khi dùng cắt thành đoạn nhỏ từ 3-5cm, sao vàng.

Kinh giới tuệ: Là ngọn có hoa của cây kinh giới. Sau khi thu hái thì phơi khô rồi cắt nhỏ, vi sao.

Đạm đậu xị: Hạt đậu đen hấp chín rồi ủ cho đến khi lên men thì phơi khô.

Ngưu bàng tử: Là hạt của câu ngưu bàng, sau thu hái và làm sạch thì mang sao vàng và để nguội.

Cát cánh: Lấy rễ của cây cát cánh thái mỏng và sao vàng.

Đạm trúc diệp: Cắt phần thân, lá, rễ của cây đem phơi khô và sao qua.

Cam thảo bắc: Thái phiến, vi sao.

Cách dùng bài thuốc

Khi dùng bài thuốc Ngân kiều tán, người bệnh đem các nguyên liệu đi tán thành bột mịn rồi nấu cùng nước. Các bước cụ thể như sau:

Bước 1: Lấy 16-20gr bột đã tán mịn nấu cùng 150ml nước.

Bước 2: Đun hỗn hợp cho đến khi có mùi thơm thì có thể tắt bếp và chắt ra sử dụng. Tùy thuộc vào tình trạng bệnh nặng hay nhẹ mà có thể chia phần nước thu được thành 2-3 lần.

Lưu ý khi dùng bài thuốc Ngân kiều tán

Theo các ghi chép của y học cổ truyền, bài thuốc Ngân kiều tán có tác dụng giải trừ tà khí ở biểu. Để phát huy hiệu quả bài thuốc, người dùng nên lưu ý một số điều sau:

Tuân thủ liều lượng đã kê đơn, không tự ý tăng hoặc giảm liều lượng.

Chỉ nên dùng ấm đất để sắc thuốc, không dùng ấm kim loại để ngăn chặn phản ứng hóa học giữa dược chất của thuốc và kim loại sinh ra chất độc hại cho sức khỏe.

Trong điều trị các bệnh về hô hấp, bệnh nhân không được tự ý kết hợp bài thuốc Ngân kiều tán với thuốc Tây. Cần liên hệ với thầy thuốc trước khi sử dụng để tránh gặp phải tác dụng không mong muốn.

Ứng dụng của bài thuốc trong thực tế

Bài thuốc Ngân kiều tán bao gồm các vị thuốc nhẹ nhưng lại có khả năng phát tán tốt, đem lại hiệu quả thanh nhiệt, giải độc cao.

Trong thực tiễn, bài thuốc được sử dụng trong điều trị các bệnh ở phần thượng tiêu, chủ yếu là viêm phế quản, ho, viêm họng, viêm đường hô hấp trên,…

Tuy nhiên, tùy thuộc vào tình trạng bệnh của mỗi người mà cần gia giảm các dược liệu cho phù hợp:

Đau đầu, hầu như không ra mồ hôi: Tăng mạn kinh tử, bạc hà và kinh giới tuệ.

Sốt cao ra mồ hôi nhiều: Giảm bạc hà và kinh giới tuệ.

Ho có đờm đặc: Thêm vào hạnh nhân, xuyên bối mẫu.

Ngân kiều tán là bài thuốc được y học cổ truyền sử dụng trong điều trị bệnh về hô hấp. Mặc dù hiệu quả của bài thuốc được đánh giá cao nhưng người bệnh cũng cần cẩn trọng, chỉ tìm mua ở những địa chỉ uy tín và tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi sử dụng.

Theo Tạp chí Y học cổ truyền