Nguyên nhân, triệu chứng gây nên bệnh vàng da ở trẻ nhỏ
Vàng da là gì?
Vàng da sinh lý: thường gặp trong 7-10 ngày sau sinh, chiếm khoảng 60% ở trẻ đủ tháng và 80% trẻ sinh non. Thường xảy ra trong vài ngày đầu sau sinh, do sự tiêu hủy các tế bào hồng cầu dẫn tới tăng bilirubin tự do (gián tiếp). Bilirubin tự do dễ hòa tan vào mô mỡ,ngấm vào nãogây vàng da nhân não trong tuần đầu sau sinh. Các trường hợp vàng da tăng Bilirubin tự do kéo dài trên 15 ngày đều được coi là bất thường, cần được theo dõi và đánh giá bởi các bác sĩ chuyên khoa.
Vàng da do tăng bilirubin trực tiếp hay còn gọi là vàng da ứ mật. Vàng da ứ mật không gây vàng da nhân nhưng là triệu chứng gặp trong nhiều bệnh gan mật như teo đường mật bẩm sinh, viêm gan, rối loạn chuyển hóa di truyền.
Triệu chứng và cách phát hiện vàng da
Vàng da dễ thấy nhất dưới ánh sáng tự nhiên, củng mạc của trẻ thường là nơi có thể phát hiện triệu chứng dễ nhất.
Trẻ có vàng da sinh lý thường da vàng sáng chỉ xuất hiện trong vòng 1 tuần-10 ngày sau sinh sau sinh, mức độ nhẹ và tự giảm dần theo thời gian.
Trẻ vàng da ứ mật có thể xuất hiện sớm ngay trong 1-2 tuần đầu sau sinh hoặc vài tháng sau đẻ với triệu chứng da vàng xỉn, kèm theo một số các triệu chứng như phân bạc màu, nước tiểusẫmmàu, kém ăn, bỏ bú, chậm tăng cân,…
Để nhận biết một trẻ vàng da, bố mẹ có thể dùng ngón tay ấn nhẹ lên trán, mũi, hoặc xương ức của trẻ. Nếu da nhìn thấy màu vàng tại nơi vừa ấn, trẻ có khả năng có vàng da nhẹ. Nếu trẻ không có vàng da, màu da tại vị trí ấn chỉ có thể sáng hơn màu da bình thường tại thời điểm đó.
Đi khám bác sĩ khi nào?
Trẻ ở giai đoạn sơ sinh có vàng da:
- Trẻ vàng da sớm ngay trong 1-2 ngày đầu sau sinh hoặc dấu hiệu vàng da, vàng mắt tăng nhanh
- Trẻ vàng da đến bụng, tay và chân
- Trẻ lờ đờ và khó đánh thức hoặc tăng trương lực cơ
- Trẻ không tăng cân hoặc bú kém
- Trẻ quấy khóc cơn vô cớ
- Bất kỳ dấu hiệu nào mà bố mẹ cảm thấy bất an, lo lắng.
Ngoài giai đoạn sơ sinh, trẻ có vàng da kèm theo có:
- Màu phân vàng nhạt hoặc bạc màu
- Nước tiểu vàng đậm
- Bụng chướng
- Bầm tím hoặc xuất hiện ban xuất huyết ngoài da
- Ngứa da
- Chậm tăng cân, suy dinh dưỡng.
Đây là những triệu chứng gợi ý tình trạng vàng da có thể liên quan đến bệnh lý gan mật.
Các nguyên nhân chính gây vàng da
Vàng da tăng bilirubin tự do:
Vàng da do bất đồng nhóm máu, các bệnh lý gây tan máu do bất thường hình dạng hồng cầu, bất thường huyết sắc tố, thiếu hụt các men trên màng tế bào hồng cầu, domột số bệnh lý liên quan đến gen…
Vàng da tăng bilirubin trực tiếp (vàng da ứ mật)
Do 2 nhóm nguyên nhân chính: nguyên nhân ngoài gan và trong gan
- Nguyên nhân ngoài gan: Teo đường mật bẩm sinh, nang ống mật chủ, các bệnh lý toàn thân khác. Teo mật bẩm sinh là bệnh cần được phát hiện sớm để phẫu thuật kịp thời, nếu để muộn bệnh nhân không còn khả năng phẫu thuật, bệnh tiến triển nặng thành xơ gan, có thể đe dọa tính mạng.
- Nguyên nhân tại gan: Viêm gan do virus A, B,C, D, E, Cytomegalovirus, Epstain Barr virus, toxoplasma, rubella,….; do vi khuẩn: giang mai, ricketsia, nhiễm khuẩn huyết, nhiễm khuẩn tiết niệu. Các nguyên nhân rối loạn chuyển hóa, nguyên nhân do gen và di truyền, bất thường nhiễm sắc thể, tự miễn, nuôi dưỡng tĩnh mạch dài ngày, ngộ độc,…
Trẻ sẽ được xét nghiệm gì khi đi khám?
Trẻ có biểu hiện vàng da kéo dài sẽ được lấy máu xét nghiệm theo từng bước chẩn đoán, xác định mức bilirubin toàn phần, định lượng các loại bilirubin trực tiếp – gián tiếp và kiểm tra các chức năng gan cơ bản, từ đó định hướng tìm ra nguyên nhân gây bệnh. Ngoài ra trẻ sẽ được lấy máu xét nghiệm chức năng gan và làm các xét nghiệm tìm nguyên nhân gây bệnh và tiên lượng mức độ nặng của bệnh. Trẻ cũng có thể được siêu âm, chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ để tìm các bất thường của đường mật và tổn thương nhu mô gan nếu có.
BS Bùi Thị Kim Oanh – Khoa Gan mật, Bệnh viện Nhi Trung ương
- Sản phẩm vì sức khỏe
-
Shimex Việt Nam hân hạnh đồng hành cùng Bệnh viện Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo cập nhật kiến thức y khoa liên tục
Ngày 5/5/2024, tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh, sẽ diễn ra một sự kiện chuyên đề đầy quan trọng và hấp dẫn dành cho cộng đồng y khoa: Chương trình Hội thảo cập nhật kiến thức y khoa Liên tục.April 27 at 10:17 am -
NutriHealth nhà máy sản xuất gia công bột rau củ quả uy tín
Bột rau củ quả đóng gói là sản phẩm tiện lợi, dễ pha chế. Đặc biệt là thành phần tự nhiên nên được rất nhiều người ưa chuộng. Đây là sản phẩm dành cho những ai đang theo đuổi lối sống healthy hay ăn uống khoa học eat clean. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại, NutriHealth được đánh giá là một nhà máy sản xuất gia công bột rau củ quả uy tín.April 26 at 2:21 pm -
Tập đoàn Amway 12 năm liên tiếp dẫn đầu ngành bán hàng trực tiếp thế giới
Amway - thương hiệu toàn cầu về sức khỏe và sắc đẹp tiếp tục nắm giữ vị trí số 1 thế giới về lĩnh vực bán hàng trực tiếp trên bảng xếp hạng Direct Selling News (DSN), đánh dấu cột mốc kỷ lục 12 năm thương hiệu chiếm lĩnh đỉnh cao này.April 25 at 4:10 pm -
BNV Biolab tham gia hai đề tài báo cáo khoa học tại Hội nghị Da liễu học Mekong lần thứ 7
Ngày 26/4/2024, Hội nghị Da liễu học Mekong lần thứ 7 sẽ diễn ra tại Khách sạn Mường Thanh, tỉnh Cà Mau. Sự kiện này đã tập trung vào chủ đề "Vai trò dược mỹ phẩm và dinh dưỡng trong da thẩm mỹ", thu hút sự tham gia của nhiều chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực da liễu, dược phẩm và dinh dưỡng.April 24 at 2:18 pm