Quảng Nam, Kon Tum liên tiếp hứng 10 trận động đất trong 3 ngày

Sáng ngày 4/6, Trung tâm Báo tin động đất và Cảnh báo sóng thần (Viện Các Khoa học Trái đất) tiếp tục phát đi thông báo về hai trận động đất mới xảy ra tại Quảng Nam và Kon Tum. Trận đầu tiên xảy ra lúc 4 giờ 37 phút tại huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam, có độ lớn 3.0 độ richter, với độ sâu chấn tiêu khoảng 8,1 km. Trận thứ hai diễn ra lúc 7 giờ 30 phút cùng ngày, có độ lớn 3.3 độ richter, xảy ra tại khu vực giáp ranh với tỉnh Kon Tum, cũng ở độ sâu 8,1 km.

Trong hai ngày trước đó (2 và 3/6), khu vực này đã ghi nhận 8 trận động đất, nâng tổng số lên 10 trận chỉ trong ba ngày. Tần suất và mật độ động đất dày đặc khiến người dân tại một số địa phương cảm nhận rõ rung chấn và không khỏi lo lắng.

Theo các chuyên gia, hiện tượng này là biểu hiện của động đất kích thích – loại động đất phát sinh do các tác động nhân sinh, chủ yếu liên quan đến việc tích nước tại các hồ thủy điện lớn. Tại Quảng Nam, hiện tượng này bắt đầu xuất hiện từ năm 2012, trùng với thời điểm hồ chứa thủy điện Sông Tranh 2 bắt đầu tích nước. Trong hơn một thập kỷ qua, khu vực này đã ghi nhận hàng nghìn trận động đất, trong đó trận lớn nhất đạt 4.7 độ richter, gây rung lắc đáng kể tại khu vực miền Trung.

Tại Kon Tum, động đất kích thích bắt đầu được ghi nhận từ tháng 4/2021, sau khi thủy điện Thượng Kon Tum tích nước. Trước đó, khu vực này gần như yên tĩnh về địa chấn. Tuy nhiên, kể từ thời điểm đó, hàng trăm trận động đất đã liên tục xảy ra, với trận mạnh nhất lên tới 5.0 độ richter, gây ảnh hưởng đến nhiều địa phương ở khu vực Tây Nguyên và duyên hải miền Trung.

PGS.TS Cao Đình Triều, nguyên Phó Viện trưởng Viện Vật lý Địa cầu, cho biết các khu vực xảy ra động đất ở Kon Tum và Quảng Nam đều nằm trên đới đứt gãy Rào Quán – A Lưới, một trong những đới đứt gãy mạnh, kéo dài từ Lào, qua Thừa Thiên Huế, đến Bình Định. Sự kết hợp giữa nền địa chất yếu và tác động từ các hồ chứa lớn là nguyên nhân chính khiến động đất kích thích gia tăng về cả tần suất lẫn cường độ.

Nhằm làm rõ hơn mối quan hệ giữa tích nước hồ chứa và hiện tượng động đất kích thích, mới đây các nhà khoa học thuộc Viện Các Khoa học Trái đất đã ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) kết hợp với các phương pháp thống kê hiện đại để phân tích vùng phát sinh, xác định nguồn gây chấn và quy luật hoạt động của động đất tại hồ thủy điện Lai Châu. Kết quả nghiên cứu mang lại cơ sở khoa học quan trọng cho việc xây dựng hệ thống cảnh báo sớm, đảm bảo an toàn cho các công trình thủy điện và cộng đồng dân cư.

Các nhà khoa học cũng đề xuất mở rộng mô hình nghiên cứu này ra các khu vực có nguy cơ động đất kích thích cao như Quảng Nam và Kon Tum, nhằm góp phần nâng cao năng lực quản lý rủi ro thiên tai và vận hành hồ chứa an toàn, hiệu quả hơn trong tương lai.

Phóng viên