Ung thư thanh quản: Đừng bỏ qua những dấu hiệu đầu tiên

Chức năng của thanh quản

Thanh quản gồm ba phần: Thượng thanh môn (phía trên dây thanh âm, gồm cả nắp thanh quản), thanh môn (chứa hai dây thanh âm), và hạ thanh môn (nằm dưới thanh môn, nối với khí quản).

Thanh quản còn gọi là “hộp giọng”, giữ vai trò quan trọng trong phát âm, hô hấp và bảo vệ đường thở. Khi không khí từ phổi đi qua, dây thanh âm rung lên tạo ra âm thanh, các cơ ở thanh quản điều chỉnh độ căng để tạo giọng nói với âm điệu khác nhau. Trong hô hấp, thanh quản giúp dẫn khí từ họng xuống phổi. Khi nuốt, nắp thanh quản đóng lại để ngăn thức ăn, nước vào đường thở và kích hoạt phản xạ ho nếu có dị vật.

Thanh quản còn gọi là “hộp giọng” giữ vai trò quan trọng trong phát âm (Ảnh minh họa) 

Ung thư thanh quản bắt nguồn từ đâu?

Ung thư thanh quản là căn bệnh nghiêm trọng, có thể khởi phát từ nhiều yếu tố. Trong đó, hút thuốc lá và uống rượu bia là hai nguyên nhân hàng đầu. Khói thuốc chứa hàng loạt hóa chất độc hại gây tổn thương niêm mạc thanh quản, trong khi rượu làm tăng thêm nguy cơ. Khi kết hợp cả hai thói quen này, nguy cơ mắc bệnh tăng lên gấp nhiều lần.

Bên cạnh đó, tuổi tác, giới tính và môi trường làm việc cũng ảnh hưởng đến thanh quản. Bệnh ung thư thanh quản thường gặp ở người từ 40 đến 65 tuổi, đặc biệt là nam giới do có tỷ lệ hút thuốc và sử dụng rượu cao hơn. Ngoài ra, việc tiếp xúc lâu dài với hóa chất như amiăng, niken, khói độc, hoặc làm việc trong môi trường ô nhiễm cũng làm tăng nguy cơ ung thư thanh quản.

Những người bị viêm thanh quản mãn tính, đặc biệt là có tổn thương tiền ung thư như bạch sản, hồng sản, hay mắc các bệnh như trào ngược dạ dày thực quản (GERD), nhiễm HPV, EBV… đều có nguy cơ cao hơn. Chế độ ăn nghèo dinh dưỡng, ít rau xanh, nhiều thịt đỏ và thực phẩm chiên rán cũng là yếu tố gây ra căn bệnh này.

Dấu hiệu nhận biết ung thư thanh quản

Dấu hiệu sớm và phổ biến nhất là khàn tiếng kéo dài trên 2–3 tuần, không cải thiện dù đã dùng thuốc. Đây có thể là biểu hiện đầu tiên khi dây thanh âm bị tổn thương.

Khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể bị đau họng dai dẳng, cảm giác vướng ở cổ, đau lan sang tai, nuốt nghẹn, khó thở, thở rít hoặc khò khè. Ngoài ra, ho kéo dài (có thể ho ra máu), nổi hạch ở cổ, sụt cân không rõ nguyên nhân và hơi thở hôi cũng là những dấu hiệu cảnh báo của ung thư thanh quản.

Khàn tiếng kéo dài trên 2-3 tuần là dấu hiệu của ung thư thanh quản (Ảnh minh họa) 

Các giai đoạn ung thư thanh quản

Ung thư thanh quản được chia thành 5 giai đoạn (từ 0 đến IV), phản ánh mức độ lan rộng của khối u và giúp bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

- Giai đoạn 0: Ung thư tại chỗ, chỉ khu trú ở lớp niêm mạc thanh quản, chưa lan rộng. Điều trị ở giai đoạn này có khả năng khỏi hoàn toàn.

- Giai đoạn I - II: Khối u còn nhỏ, giới hạn trong thanh quản, có thể ảnh hưởng nhẹ đến dây thanh âm nhưng chưa di căn hạch hay cơ quan khác.

- Giai đoạn III: Khối u lớn hơn, có thể làm bất động dây thanh âm hoặc lan đến hạch cổ cùng bên (dưới 3 cm).

- Giai đoạn IV: IVA: U lan ra ngoài thanh quản, xâm lấn mô mềm quanh cổ, có thể di căn hạch lớn. IVB: U xâm lấn sâu vào cấu trúc quan trọng như động mạch cảnh, cột sống. IVC: Ung thư đã di căn xa đến phổi, gan, xương… cho thấy bệnh ở giai đoạn toàn thân.

Các phương pháp phòng ngừa ung thư thanh quản 

Để phòng ngừa ung thư thanh quản, trước hết cần tránh hoàn toàn việc hút thuốc lá, đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây bệnh. Đồng thời, hạn chế tối đa rượu bia, đặc biệt là khi sử dụng kết hợp với thuốc lá, vì điều này làm tăng đáng kể nguy cơ mắc ung thư. 

Những người làm việc trong môi trường nhiều bụi, hóa chất hoặc khói độc nên sử dụng khẩu trang chuyên dụng và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định an toàn lao động để bảo vệ đường hô hấp. Bên cạnh đó, cần điều trị dứt điểm các bệnh lý nền như viêm thanh quản mãn tính, trào ngược dạ dày thực quản (GERD) hoặc nhiễm virus HPV… những yếu tố có thể dẫn đến tổn thương niêm mạc thanh quản và hình thành ung thư. 

Duy trì lối sống lành mạnh cũng đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa ung thư thanh quản. Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế thịt đỏ và đồ chiên rán, tập thể dục đều đặn và giữ tinh thần thoải mái. Cuối cùng, việc khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt khi có các dấu hiệu bất thường như khàn tiếng kéo dài, là biện pháp hiệu quả giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời ung thư thanh quản.

Hoàng My (tổng hợp)