Viêm não Nhật Bản: Những điều cần biết và lưu ý

 Nguyên nhân gây viêm não Nhật Bản

Viêm não Nhật Bản do virus Japanese Encephalitis Virus (JEV) thuộc họ Flaviviridae gây ra. Virus này không lây trực tiếp từ người sang người mà truyền qua muỗi Culex, loài muỗi thường sinh sống ở vùng nông thôn, gần ruộng lúa và các ao tù nước đọng.

Bệnh thường bùng phát vào mùa hè khi muỗi hoạt động mạnh. Trẻ em từ 2 đến 15 tuổi có nguy cơ mắc cao nhất do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, nhưng người lớn chưa tiêm ngừa cũng có thể bị nhiễm. Nguồn lây bệnh chủ yếu từ chim hoang dã và gia súc, đặc biệt là lợn. Muỗi hút máu từ những vật nhiễm bệnh rồi đốt người, truyền virus vào cơ thể.

Viêm não Nhật Bản là bệnh do virus JEV gây ra, lây truyền qua muỗi Culex không lây từ người sang người (Ảnh minh họa)

Dấu hiệu nhận biết viêm não Nhật BảnBệnh thường khởi phát đột ngột sau thời gian ủ bệnh từ 5 đến 15 ngày. Ở giai đoạn đầu, người bệnh có thể sốt cao 39 – 40°C, đau đầu dữ dội, buồn nôn, mệt mỏi và chán ăn. Trẻ nhỏ có thể kèm theo đau bụng hoặc tiêu chảy, dễ nhầm với cảm sốt thông thường.Nếu không được phát hiện sớm, bệnh tiến triển nhanh sang giai đoạn nặng với các triệu chứng thần kinh như co giật, rối loạn ý thức, lú lẫn, vật vã, kích thích, hôn mê, cứng cổ, liệt tay chân hoặc liệt mặt. Nhiều trường hợp có thể rơi vào hôn mê sâu nếu không được điều trị kịp thời.

Sơ đồ lây truyền viêm não Nhật Bản (Ảnh minh họa)

Di chứng nghiêm trọng của viêm não Nhật Bản

Mặc dù không phải ai mắc viêm não Nhật Bản cũng gặp biến chứng nặng, tỷ lệ tử vong vẫn khá cao, khoảng 20–30%. Theo nghiên cứu trên tạp chí khoa học The Lancet Infectious Diseases (Anh), trong số những người vượt qua bệnh, có 30–50% để lại di chứng vĩnh viễn như động kinh, yếu liệt, chậm phát triển trí tuệ hoặc thay đổi hành vi. Đặc biệt ở trẻ em, các di chứng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng học tập và phát triển sau này.

Quá trình phục hồi chức năng sau viêm não đòi hỏi thời gian dài, bao gồm điều trị thuốc, vật lý trị liệu, can thiệp tâm lý và chăm sóc đặc biệt, tạo gánh nặng lớn cho gia đình và xã hội.

Theo WHO, viêm não Nhật Bản là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tàn tật vĩnh viễn ở trẻ em tại các vùng dịch bệnh phổ biến ở châu Á. Vì vậy, khi trẻ sốt cao kéo dài kèm co giật hoặc thay đổi ý thức, cần đưa ngay đến bệnh viện để chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.

Chủ động phòng ngừa viêm não Nhật Bản

Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho viêm não Nhật Bản, nên việc điều trị chủ yếu tập trung hỗ trợ như hạ sốt, chống co giật, giảm phù não, chăm sóc dinh dưỡng và theo dõi biến chứng thần kinh.

Do hạn chế trong điều trị, phòng bệnh là cách hiệu quả nhất. Tiêm vaccine đúng lịch là biện pháp quan trọng nhất, gồm 3 mũi: mũi đầu lúc trẻ 12 tháng tuổi, mũi thứ hai cách 1 – 2 tuần và mũi nhắc lại sau 1 năm.

Bên cạnh đó, cần thực hiện các biện pháp phòng muỗi như ngủ màn, mặc quần áo dài tay, sử dụng thuốc xua muỗi, giữ vệ sinh môi trường, không để nước đọng, diệt lăng quăng, bọ gậy. Người dân nên quản lý vật nuôi hợp lý, đặc biệt là lợn, để hạn chế sự lây truyền virus qua muỗi trung gian.

Tiêm vaccine não Nhật Bản cho trẻ đúng lịch (Ảnh minh họa) 

Minh Châu (tổng hợp)