Vu Lan báo hiếu - ngày gợi nhớ ơn nghĩa sinh thành

Năm 2023, tại chùa Kim Sơn Lạc Hồng (TP Hoà Bình), Giáo hội Phật giáo tỉnh Hòa Bình đã tổ chức Đại lễ Vu Lan báo hiếu vào tối ngày 26/8 (tức 11/7 âm lịch). Dù trời mưa lớn nhưng hàng nghìn tăng ni, phật tử và người dân địa phương đã đến đây từ rất sớm để cầu nguyện, thắp nén hương bày tỏ lòng thành kính với những người đã khuất.

Mở đầu đại lễ là vở diễn về sự tích Vu Lan, bắt nguồn từ sự tích của Tôn Giả Mục Kiền Liên (Vị Bồ Tát đại hiếu), một trong 10 vị đại đệ tử của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni. Vị này tu hành đắc được phép thần thông đệ nhất nên thấy mẹ mình là bà Thanh Đề sau khi chết đi bị đọa xuống cõi địa ngục. Vì thương mẹ nên Tôn Giả Mục Kiền Liên thưa với với Đức Phật Thích Ca làm gì để cứu vớt mẹ mình thoát khỏi cõi địa ngục. Đức Phật Thích Ca chỉ dạy, bà Thanh Đề sau khi chết bị đày dưới địa ngục là do ở đời làm nhiều việc ác và tham lam.

Vì vậy, muốn cứu được bà ra khỏi cõi địa ngục đau khổ thì vào dịp Rằm tháng 7, sau khi mãn hạ 3 tháng an cư của chư Tăng phải sắm sửa lễ vật cúng dường chúng Tăng, cầu thỉnh mười phương Tăng chúng hồi hướng chú nguyện thì bà Thanh Đề mới thoát được cõi địa ngục đau khổ, thoát sinh về cõi thiên cung sung sướng. Sau này, để tưởng nhớ đến công ơn cha mẹ tổ tiên, Phật giáo coi Vu Lan là ngày lễ quan trọng trong tháng 7 âm lịch hàng năm.  

Vở diễn khiến ai nấy không khỏi xúc động nghẹn ngào. Càng làm trái tim những người con thổn thức nhớ về công ơn cha mẹ, tổ tiên.  

Tại Đại lễ, hàng trăm Phật tử và người dân được chứng kiến, thực hành một số nghi thức truyền thống, hoạt động ý nghĩa như: Lễ thỉnh Phật Đại khoa; lễ Phật, lễ Thánh ra hè; tụng kinh Vu Lan báo hiếu, phóng sinh; khóa Chúc thực – Thí thực; nghi thức hoa hồng cài áo; dâng y, cúng dàng chư tăng, đại đức chư tôn chứng minh; thả đèn hoa đăng... Cùng với đó là chương trình ca nhạc, nghệ thuật Ơn nghĩa sinh thành gồm nhiều tiết mục đặc sắc: "Cô đôi Thượng Ngàn”, "Thập ân phụ mẫu”, hoạt cảnh "Mục Kiều Liên báo hiếu”, vẽ tranh cát Nhật ký của mẹ...

Một trong những nghi lễ quan trọng và không thể thiếu trong lễ Vu Lan báo hiếu là nghi thức bông hồng cài áo. Giải thích ý nghĩa của nghi thức bông hồng cài trên ngực áo, theo Đại đức Thích Trí Thịnh, Phó Ban trị sự Phật giáo Việt Nam tỉnh Hòa Bình, Trụ trì chùa Kim Sơn Lạc Hồng (TP Hoà Bình), nói đến bông hoa hồng không chỉ là biểu tượng của tình yêu theo nghĩa thông thường, mà còn là biểu tượng của sự cao cả sâu rộng. Hoa hồng tượng trưng cho sự tri ân, hiếu thảo và lòng biết ơn của con cái đối với bậc sinh thành dù cho họ còn hay không còn trên cõi đời này.

"Bông hồng cài áo" chính là nghi thức mang tính chất tôn vinh cao nhất. Bông hoa hồng được chọn là biểu tượng của tình yêu, sự cao quý và ngát hương. Việc nhớ về bậc sinh thành và cài lên ngực bông hoa cao quý là tình cảm đẹp nhất, là chữ "Hiếu" mà con cái gửi đến bậc sinh thành.

Ai còn cha mẹ sẽ được gài lên ngực áo một đóa hoa hồng đỏ - đó là lời nhắc nhở rằng bản thân vẫn còn cha mẹ. Còn cả bầu trời yêu thương rộng lớn để cảm nhận niềm hạnh phúc và tự nhủ rằng hãy luôn biết làm vui lòng cha mẹ. Người cài bông hồng đỏ là những người may mắn hẳn sẽ rất tự hào vì trên đời này họ còn cha mẹ. Những người con mất cha hoặc mất mẹ sẽ cài lên ngực áo một bông hồng màu hồng nhạt.

Ai mất cả cha và mẹ thì sẽ cài lên bông hồng trắng. Hoa hồng trắng mang màu tinh khiết ý nghĩa buồn thương, đồng thời nhắc nhở con người hãy sống thật tốt, thật ý nghĩa để những người ra đi cảm thấy tâm hồn được an nhiên, thanh thản và không còn vướng bận chuyện nơi trần thế. Ai mang trên ngực bông hồng trắng sẽ thấy sự nhắc nhở rằng họ đã lỡ mất đi thứ quý giá nhất để từ đó hãy sống và hành động sao cho phải với lương tâm, với sự hy sinh vất vả của cha mẹ.

Ngoài màu hoa hồng đỏ và trắng thì còn có thêm hoa hồng mang sắc vàng được gắn trên ngực áo các tu sĩ. Hoa hồng vàng đại diện cho sự phổ độ chúng sinh, mượn thân tứ đại do cha mẹ sinh ra để giải thoát (theo nghĩa nhà Phật).

Sự cứu độ chúng sinh đạt tới sự giác ngộ là cách để báo đáp ân tình, báo hiếu cha mẹ ở hiện tại và các đời khác. Những tu sĩ còn có cha mẹ rộng hơn tất cả chúng sinh, việc cài hoa hồng vàng thể hiện tấm lòng cao quý, tâm hồn cao cả.

Sau nghi thức bông hồng cài áo, hàng trăm phật tử và người dân tham dự Đại lễ Vu lan tại chùa Kim Sơn cùng thả đèn hoa đăng. 

Nghi thức thả đèn hoa đăng được hiểu rằng, những vong nhân đã khuất sẽ theo những ánh sáng ấm áp mà bỏ đi những thù hận, bước theo con đường giải thoát khổ đau.

Dòng người dân với mong muốn, cầu mong cho người thân luôn mạnh khỏe, gặp mọi điều tốt lành đã cùng nhau thả hàng nghìn bông hoa đăng xuống dòng suối êm đềm. Hình ảnh lung linh với rất nhiều đèn hoa đăng được thả xuống như những lời cầu nguyện cho thế giới hòa bình, nhân dân hạnh phúc, an lạc. 

Thu Trang