Ý kiến phim Người phán xử làm tăng tội phạm xã hội đen: Từ trong phim đến thực tế ngoài đời

Từ Người phán xử đến... Giang hồ mạng Đường Nhuệ, Khá Bảnh, Phú Lê

Ý kiến phim Người phán xử làm gia tăng tội phạm xã hội đen của Thiếu tướng Lê Tấn Tới - Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và an ninh của Quốc hội tiếp tục nhận được sự quan tâm của dư luận.

Nêu quan điểm về sự tác động của phim ảnh đối với đời sống thực tế, nhiều chuyên gia điện ảnh, nghệ sĩ, đạo diễn, luật sư cho rằng, để chứng minh việc có hay không "phim Người phán xử làm gia tăng tội phạm xã hội đen" thì phải có căn cứ chứng minh. Tuy nhiên, các ý kiến cũng không phủ nhận việc phim ảnh tác động đến xã hội hay việc học theo phim ảnh là có thật.

Anh Đ.T. một nhà văn kiêm đạo diễn trẻ cho rằng: Ở góc độ nghệ thuật phim ảnh hay văn chương đều xuất phát từ thực tế, có thể phóng thoáng, hóa cách thêm nhân vật, tình tiết để tạo cao trào.

Anh cho rằng, bất cứ một tác phẩm nào cũng có 2 mặt tích cực và tiêu cực đó là dưới góc độ đánh giá và con mắt thẩm mỹ của mỗi người. "Không phải cứ phim về xã hội đen thì tội phạm sẽ nhiều, ngược lại không cứ phim hài là người ta sẽ cười nhiều, có nhiều niềm vui cuộc sống. Thị hiếu ở mỗi người xem... Nhưng tác phẩm nào bám sát thực tế, tác phẩm nào hay dở thì khán giả là người đánh giá trung thực nhất".

Trở lại với câu chuyện ý kiến "phim Người phán xử làm gia tăng tội phạm xã hội đen", anh T. cho rằng, phải đánh giá xuyên suốt toàn bộ bộ phim, xuyên suốt câu chuyện mà đạo diễn và các nhân vật truyền tải đến.

"Ví dụ, nếu nhìn ở khía cạnh tích cực người ta có thể thấy các băng nhóm xã hội đen rất manh động hay việc bảo kê tội phạm như ở phim Sinh tử... có thật hay không, để từ đó triển khai biện pháp đấu tranh. Tuy nhiên, cũng không thể phủ nhận việc học theo phim ảnh, những phát ngôn tục tĩu, hành động giang hồ, điều này thì không riêng gì phim xã hội mà ngay cả phim hài tết, mạng xã hội cũng cần lên án", anh T. bày tỏ.

Một chuyên gia xã hội cho rằng, ngày nay mạng xã hội bao phủ rộng khắp ai cũng có thể tiếp cận không cứ gì lứa tuổi và tác động tiêu cực thì rất nhiều phía.

"Những hiện tượng mạng xã hội như Khá Bảnh, Phú Lê, Đường Nhuệ, Dũng trọc Hà Đông hay Thắng cá chép ở Hải Dương, Dương Minh Tuyền ở Bắc Ninh cũng một thời làm loạn mạng xã hội. Họ cũng đóng phim, tung ca khúc, hát hò... đây mới là điều đáng lo. Tuy nhiên, cũng rất may là cơ quan chức năng vào cuộc đã xử lý quyết liệt", vị này đề cập đồng thời cho rằng mạng xã hội hiện tại vẫn còn nhiều clip tiêu cực, độc hại hàng ngày, hàng giờ đáng bị lên án hơn nhiều vì lớp trẻ thường xem mạng xã hội nhiều hơn xem phim.

Vị chuyên gia cũng cho rằng, vẫn còn hiện tượng dễ dãi trong phim ảnh và việc siết chặt quản lý là điều cần thiết. "Như mấy phim hài Tết gần đây, nhiều nội dung rất phản cảm, ngôn từ sáo rỗng, không mang tính nghệ thuật, điều này phải có người chịu trách nhiệm", vị chuyên gia kiến nghị.

Tội phạm băng nhóm xuất phát từ nhiều nguyên nhân

Dưới góc độ pháp lý, luật sư Đặng Văn Cường cho rằng: Để đánh giá những tác động tiêu cực từ một bộ phim đến xã hội một cách khoa học thì phải điều tra, đánh giá từng đối tượng, từng lứa tuổi, phải có thống kê bằng các số liệu cụ thể.

"Ngày nay, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ và điện ảnh đã nảy sinh nhiều vấn đề xã hội, việc sửa đổi Luật Điện ảnh là cần thiết. Để có thể sửa đổi bổ sung kịp thời, ban hành ra văn bản luật hoàn chỉnh, có tính khả thi và khả năng điều chỉnh các quan hệ xã hội hợp lý, cần phải có tổng kết thực tiễn, trên cơ sở chính sách pháp luật và nghiên cứu tham khảo luật pháp quốc tế.

Luật Điện ảnh phải là hành lang pháp lý quan trọng, tạo ra luật chơi, sân chơi trong hoạt động văn hóa nghệ thuật, phải khơi gợi được sáng tạo và phát triển của điện ảnh nước nhà. Bên cạnh đó, cũng cần chỉ ra những vấn đề tồn tại, những biến tướng, mặt trái của nó để có can thiệp, định hướng phát triển văn hóa, xã hội", luật sư Cường nêu ý kiến.

Theo luật sư, từ phim ảnh và đời thực có thể khác nhau, nhưng giá trị nghệ thuật của phim ảnh phải thể hiện ở nội dung của tác phẩm, phải thể hiện cho người xem thấy được cái hay, cái tinh túy và định hướng về văn hóa, đạo đức con người.

"Nếu bộ phim bạo lực hoặc nhiều cảnh "nóng", đồi trụy được truyền bá rộng rãi thì có thể tác động tiêu cực đến nhận thức, nhân cách và đạo đức. Luật Điện ảnh cần đưa ra những quy định kiểm soát nội dung nhạy cảm, độc hại này", luật sư Cường nhận xét.

Luật sư cho rằng, không chỉ Việt Nam có tình trạng băng nhóm tội phạm, mà tất cả các quốc gia khác đều có những hoạt động phạm tội ngày càng tinh vi. Đấu tranh phòng, chống lại nó là trách nhiệm của bất cứ quốc gia nào.

Với nhân vật trong tác phẩm điện ảnh thường được hư cấu, phóng đại hoặc thể hiện đặc trưng của một nhóm người trong xã hội. Những đoạn phim có tính chất cổ vũ, ca ngợi đối tượng giang hồ mà được giới trẻ, người nhận thức kém tiếp cận có thể ảnh hưởng đến văn hóa và nhân cách.

"Nhưng việc định hướng, phát triển văn hóa, kiểm soát các văn hóa độc hại chỉ là một trong những biện pháp trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm", luật sư đánh giá.

Nhận xét về vai trò của lực lượng quản lý an ninh trật tự, luật sư Cường nhận thấy, những năm gần đây, cơ quan chức năng liên tục phát hiện, triệt phá các băng nhóm tội phạm hoạt động theo kiểu xã hội đen như ở TP HCM, Thái Bình, Nam Định.... được nhân dân khen ngợi.

Luật sư cho rằng: Có nhiều nguyên nhân dẫn đến băng nhóm tội phạm ra đời, trong đó có thể kể đến như: hoạt động kinh doanh xuất hiện đối tượng bảo kê chợ, bến bãi; quản lý địa bàn ở một số nơi yếu kém để nhóm người xấu tụ tập, hoành hành; đạo đức, lối sống của một bộ phận thanh thiếu niên còn lệch lạc do môi trường giáo dục từ gia đình, nhà trường và tiếp cận bạo lực trên không gian mạng; việc phát hiện, xử lý các băng nhóm tội phạm chưa quyết liệt, có cán bộ dung túng, tiếp tay.

Để đấu tranh với ổ nhóm tội phạm, luật sư Cường cho rằng, chỉ cần lực lượng bảo vệ pháp luật mạnh mẽ, cứng rắn, có những lãnh đạo trình độ, có bản lĩnh, vì nhân dân thì mọi vấn đề đều được kiểm soát, an ninh trật tự được giữ vững.