Bạch truật là vị thuốc Đông y có nhiều công dụng chữa bệnh

Bạch truật là gì? – Những thông tin cơ bản

Bạch truật là vị thuốc lấy từ loại cây trồng sống lâu năm.

- Tên gọi khác: Sinh bạch truật, Sơn liên, Sao bạch truật, Thổ sao bạch truật, Tiêu bạch truật…

- Tên gọi khoa học: Atractylodes macrocephala Koidz

Đặc điểm:

Đây là cây thuốc có nguồn gốc từ Trung Quốc thuộc họ nhà Cúc và được du nhập sang Việt Nam. Tuy nhiên loại cây này phù hợp để sinh trưởng và phát triển trong điều kiện khí hậu tại miền núi. Thân cây to, rễ dài cắm sâu xuống dưới đất và thường chỉ cao từ 0,3 – 0,8m. Lá của cây dài, có răng cưa. Một cây có thể mọc ra nhiều cành và hoa màu tím, nhụy sợi chỉ dài ra bên ngoài. Bên trong thân cây có ruột màu trắng, mùi thơm dễ chịu.

Bạch truật là vị thuốc Đông y có nhiều công dụng chữa bệnh

Bộ phận sử dụng:

Tương tự như các vị thuốc Đông y khác, các bộ phận của cây Bạch truật đều có thể ứng dụng và bào chế thành thuốc nhưng phổ biến nhất là dùng củ phơi khô.

Thu hoạch:

Mùa thu hoạch Bạch truật thường diễn ra vào tháng 10 – 12 đối với vùng miền núi và tháng 6 – 7 khi trồng tại vùng đồng bằng. Nếu thu hoạch sớm quá có thể ảnh hưởng tới dược tính của vị thuốc.

Tính vị, thành phần:

Theo quan niệm của Đông y, đây là vị thuốc có tính ấm, vị ngọt dịu, không độc. Quy kinh Tỳ, Vị. Theo các công trình nghiên cứu khoa học: Trong củ của loại cây nào có tới 1,4% tinh dầu. Ngoài ra còn chứa Vitamin A, atractylon, hinesol, b-Selinene, axit palmitic, 10E-Atractylentriol….

Bạch truật có tác dụng gì?

Vị thuốc này đem lại rất nhiều tác dụng cho sức khỏe người dùng.

Theo Đông y

Dược liệu này giúp lợi thủy, an thai, bồi dưỡng sức khỏe. Chủ trị các chứng bệnh ngoài da, tỳ vị, bổ khí huyết, tiêu viêm, hóa ứ.

Theo Y học hiện đại

- Vị thuốc này có tác dụng chữa bệnh dạ dày: Thông qua khả năng ức chế, sử dụng thảo dược này có thể chữa táo bón hoặc tiêu chảy. Khi ruột đang ở trạng thái không tốt, vị thuốc này có thể tác động 2 chiều điều triết và đưa dạ dày về trạng thái bình thường.

- Bảo vệ gan: Khi gan bị tổn thương do sử dụng thuốc không đúng liều lượng hoặc thói quen sinh hoạt không hợp lý, sử dụng nước Bạch truật có thể giảm Glycogen ở bộ phận này.

- Lưu thông khí huyết: Rất nhiều kết quả nghiên cứu đã chứng minh khả năng giãn mạch máu, chống hình thành cục máu đông của vị thuốc Bạch truật. Từ đó giúp người bệnh lưu thông khí huyết, tránh được nguy cơ đột quỵ hoặc xuất huyết não.

- Hỗ trợ điều trị bệnh thận: Thuốc có hiệu quả trong tăng bài tiết Na, ngăn chặn hiện tượng tái hấp thụ nước ở tiểu quản thận.

- An thần, bồi bổ: Đối với người mệt mỏi sau khi ốm hoặc thể trạng yếu, sử dụng hợp lý vị thuốc này giúp kích thích vị giác, hạ đường huyết, giảm căng thẳng mệt mỏi thần kinh.

Bài thuốc chữa bệnh từ Bạch truật

Bên cạnh việc sử dụng tinh dầu hoặc sắc uống thông thường. Bạn đọc có thể tham khảo các cách kết hợp cùng với các vị thuốc Đông y khác. Lưu ý áp dụng đúng liều lượng và sử dụng theo chỉ định để thuốc phát huy dược tính mạnh nhất. Người đang cho con bú hoặc phụ nữ mang thai nên tham khảo ý kiến của chuyên gia trước khi sử dụng.

Bài thuốc chữa bệnh gan

Viêm gan, xơ gan, xơ gan cổ trướng là những bệnh thường gặp ở bệnh nhân rối loạn chức năng gan lâu ngày. Để điều trị bệnh này, bạn cần chuẩn bị 30 – 50g Bạch truật, nếu ở thể cấp thì giảm liều lượng 15 – 30g. Sắc uống hằng ngày cho đến khi thấy đỡ có thể giảm liều lượng xuống.

Chữa bệnh dạ dày

Đau dạ dày cấp, mãn tính do thói quen ăn uống hoặc do căng thẳng lâu ngày có thể kết hợp các loại thảo dược sau: Bạch truật, Cam thảo đất, Trần bì, Sinh khương. Đun sắc các nguyên liệu với 500ml nước. Để lửa nhỏ cho đến khi thuốc cạn chỉ còn 1 nửa thì lấy ra dùng. Ngày uống 2 lần. 

Cách chữa đi kiết lỵ, tiêu chảy

Kiết lỵ hoặc tiêu chảy lâu ngày không khỏi có thể dẫn tới mất nước, rất nguy hiểm cho sức khỏe. Bạn nên dùng khoảng 5kg củ Bạch truật đã phơi khô, thái mỏng và đun với lượng nước vừa đủ. Cho tới khi nước cạn chỉ còn 1 bát, bạn làm nhuyễn phần bã và trộn chung với mật ong để tạo thành dạng cao. Mỗi ngày sử dụng 1 viên bệnh tình sẽ thuyên giảm.

Bài thuốc an thai từ vị thuốc Bạch truật

Phụ nữ mệt mỏi, nôn nghén trong thời gian mang thai có thể sử dụng bột Đương quy, Bạch truật, Xuyên khung sấy khô, Bạch thược bột. Sau đó trộn chung uống mỗi ngày 7 – 10g với rượu loãng sẽ giúp cải thiện triệu chứng. Ngoài ra, các mẹ bầu có thể tham khảo bài thuốc từ Nhân sâm, Hoàng cầm, Xuyên khung, Bạch truật, Thục địa, Hoàng kỳ, Thược dược sắc với 300ml nước đến khi cô lại chỉ còn đủ 1 bát nước thuốc. Sử dụng ngày 1 thang.

Dùng Bạch truật chữa bệnh đau răng

Bạn có thể dùng củ Bạch truật đã thái nhỏ và phơi khô, đảm bảo làm sạch các bụi bẩn và ngậm 1 miếng nhỏ trong miệng cho tới khi hết đau.

Khắc phục hiện tượng đổ mồ hôi trộm

Mồ hôi trộm là biểu hiện bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ nhưng đôi khi cũng xuất hiện ở người trưởng thành khi hồi hộp, lo âu, căng thẳng. Bài thuốc chữa ra mồ hôi trộm gồm có Bạch truật, Mẫu lệ, Phòng phong, Hoàng kỳ sắc với 300ml nước để uống. Nếu sử dụng dạng bột, nên uống mỗi ngày 12g.

Làm trắng da trừ nám

Sở hữu làn da trắng không tì vết là mong muốn của phần lớn chị em phụ nữ. Tuy nhiên một số người có làn da ngăm do chế độ sinh hoạt hoặc do nám có thể khắc phục bằng các bài thuốc từ Bạch truật dưới đây:

- Bài thuốc làm trắng da: Xay nhuyễn 0,5 kg nghệ đen với 2 thìa cà phê rượu và 400g Bạch truật khô. Cho hỗn hợp hòa cùng 1,5l rượu trắng 30 độ, khuấy đều cho tan hoàn toàn. Đem đi ủ trong vòng 100 ngày, sau đó dùng rượu thấm vào bông, thoa đều lên mặt từ 2 – 3 lần trong ngày. Ưu tiên dùng buổi tối hoặc chiều do rượu khiến da bị bắt nắng. Kiên trì 1 tháng sắc tố da sẽ được cải thiện.

- Bài thuốc chữa nám da: Ngâm ủ khoảng 100g Bạch truật đã được làm sạch, với 300ml giấm táo mèo trong 14 ngày. Khi dùng, chấm bông tăm chứa thuốc lên các vết nám từ 3 – 4 lần trong vòng 1 tháng sẽ giúp các vết này mờ dần.

Lưu ý quan trọng khi sử dụng bạch truật

Dưới đây là một số lưu ý quan trọng giúp bạn đọc sử dụng vị thuốc này hiệu quả hơn, tránh các tác dụng không mong muốn.

- Nếu không thể tự sơ chế và phơi sấy củ, có thể tìm mua bên ngoài tại các địa chỉ và hiệu thuốc Đông y uy tín, chất lượng. Tìm hiểu kỹ thông tin về địa chỉ sản xuất, thời gian sử dụng và cách dùng.

- Bạch truật dược liệu có tác dụng làm trắng da, trị nám nhưng không thể trị mụn nhọt, trứng cá hay mụn bọc.

- Không dùng thuốc cho người mắc bệnh hen suyễn.

- Bạch truật rất dễ mốc nên khi sử dụng cần thường xuyên kiểm tra, phơi sấy cẩn thận.

- Không sử dụng vị thuốc này trong thời gian quá dài. Trong trường hợp không thấy bệnh tiến triển nên xem xét thay đổi phương pháp điều trị bệnh.

Theo Tạp chí Đông y