Lao màng não, bệnh lây nhiễm khó chẩn đoán và tỷ lệ tử vong cao

Lao màng não là gì?

Theo nghiên cứu, lao màng não là một thể bệnh lao hậu tiên phát (trước đây gọi “lao thứ phát”) do trực khuẩn lao Mycobacterium tuberculosis gây tổn thương ở màng não và não.

Lao màng não là thể lao ngoài phổi có tiên lượng nặng, tỷ lệ tử vong còn cao, thường để lại di chứng nặng.

Lao màng não xuất hiện khi vi khuẩn lao đi theo đường máu đến tấn công não và màng não. Căn bệnh này xảy ra ở mọi lứa tuổi. Ở người lớn, lao màng não thường gặp ở lứa tuổi 20-50, nam bị nhiều hơn nữ. Ở trẻ em, bệnh tập trung ở lứa tuổi 1 - 5.

Hình minh họa.

Các dấu hiệu lao màng não điển hình ngày càng đầy đủ và rõ như: sốt cao, kéo dài, tăng lên về chiều tối; nhức đầu khu trú hoặc lan tỏa, liên tục hoặc thành từng cơn, âm ỉ hoặc dữ dội và tăng lên khi có những kích thích tiếng động hoặc ánh sáng (nhức đầu kết hợp với tăng trương lực cơ làm bệnh nhân hay nằm ở tư thế co người, quay mặt vào trong tối); nôn (khi tăng áp lực nội sọ) tự nhiên, nôn vọt không liên quan tới bữa ăn; rối loạn tiêu hoá như táo bón hoặc tiêu chảy; đau bụng, đau các khớp, đau ở cột sống phối hợp với đau ở các chi; rối loạn cơ thắt gây bí tiểu, tiểu tiện hoặc đại tiểu tiện không tự chủ; liệt các dây thần kinh sọ, liệt các chi, các cơn động kinh cục bộ hoặc toàn thể, các biểu hiện rối loạn tâm thần. Các biểu hiện rối loạn ý thức có thể có với mức từ nhẹ đến nặng (hôn mê).

Căn bệnh khó chẩn đoán, tỷ lệ tử vong cao

Do bệnh khởi đầu với những triệu chứng không đặc hiệu: nhức đầu, chóng mặt, ù tai; có người bị co giật khu trú, liệt, nói sảng, buồn bã... khá giống với các bệnh thông thường như cảm cúm, rối loạn tiền đình, viêm xoang, rối loạn tâm lý. nên các triệu chứng bệnh ở giai đoạn này khó nhận biết được, dễ bỏ qua.

Chẩn đoán xác định lao màng não là một việc không dễ dàng. Phương pháp xác định hiệu quả nhất (cấy vi khuẩn) cũng chỉ cho kết quả sau 2 tháng và có đến 50% trường hợp bị âm tính giả (có bệnh nhưng xét nghiệm không tìm ra vi khuẩn). Căn bệnh này lại chưa có vắc xin phòng ngừa đặc hiệu.

Dù chỉ chiếm 5% tổng số các ca lao, nhưng lao màng não là thể lao ngoài phổi có tiên lượng nặng, tỉ lệ tử vong còn cao và thường để lại di chứng nặng: Nếu nhập viện muộn (khi đã hôn mê sâu), tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân lao màng não lên đến 70-80%.

Bệnh lao màng não có thể để lại những di chứng nặng nề cho người bệnh: gây liệt khu trú, rối loạn tâm thần, động kinh, thiểu năng trí tuệ, lác mắt, mù mắt, rối loạn nội tiết và dinh dưỡng, rối loạn tiền đình,…Đa số các bệnh lao trong đó có bệnh lao màng não đều có thể lây nhiễm. Vi khuẩn lao từ người bệnh phát tán trong không khí thông qua các hành động như khạc nhổ đờm, ho, hắt hơi, nói chuyện,… Nếu người bình thường hít phải các giọt bệnh phẩm chứa vi khuẩn lao trong không khí có thể bị nhiễm bệnh. 

Mới đây, một nam thanh niên 27 tuổi tại Cần Thơ nhập viện tại BV quận Thủ Đức sau khi sốt 10 ngày và có những biểu hiện sốt, đau đầu. Sau khi theo dõi, các bác sĩ xác định bệnh nhân nhiễm lao màng não. Từ một người bình thường khỏe mạnh, bệnh nhân bỗng bị mê man, không ăn uống được và vệ sinh mất kiểm soát. May mắn do được phát hiện sớm nên bệnh nhân đang được điều trị, thoát khỏi tử vong.

Dương Nhung (tổng hợp)