Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10: Hồi ức khó phai của những cô gái Trường Sơn tỉnh Ninh Bình

Tôi may mắn có cơ duyên được gặp gỡ 26 bộ đội nữ Trường Sơn tỉnh Ninh Bình trong một dịp đặc biệt. Đó là ngày Tạp chí Sức Khỏe Cộng Đồng phối hợp với Nha khoa Phương Nam khám và chăm sóc răng miệng miễn phí cho các cựu chiến binh, nạn nhân nhiễm chất độc da cam/Dioxin đang điều dưỡng tại Làng Hữu nghị Việt Nam.

 26 bộ đội nữ Trường Sơn tỉnh Ninh Bình điều dưỡng tại Làng Hữu nghị Việt Nam

Cô Trần Thị Bình, Trưởng Ban liên lạc bộ đội nữ Trường Sơn tỉnh Ninh Bình chia sẻ: “Chúng tôi rất vinh dự được Hội cựu chiến binh Việt Nam và Hội cựu chiến binh tỉnh Ninh Bình cho phép được về Làng Hữu nghị Việt Nam điều dưỡng 20 ngày. Đoàn chúng tôi có 26 người, đều là nữ, nhập ngũ cùng 1 ngày 27/8/1973. Chúng tôi là những nạn nhân bị nhiễm chất độc da cam/Dioxin”.

Với cô Trần Thị Bình, đây là lần thứ 3 đến Làng Hữu nghị Việt Nam, cảm xúc gần gũi vẫn như ngày đầu, còn nhiều cô khác thì đây là lần đầu tiên về với Làng. Ngày mới đến, có nhiều cô chưa quen không khí cũng như sinh hoạt nơi đây nhưng sau vài ngày thích nghi, các cô đều cảm thấy thân thuộc, gần gũi, vui vẻ. 

Cô Trần Thị Bình, Trưởng Ban liên lạc bộ đội nữ Trường Sơn tỉnh Ninh Bình

Được biết, vào năm 1973, theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ Quốc, với khẩu hiệu “Đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên”, các cô gái tuổi 18, đôi mươi tỉnh Ninh Bình đã không ngần ngại viết đơn tình nguyện ra chiến trường.

Trong những năm tháng chiến tranh ác liệt, với sự kiên cường, gan dạ của mình, 26 “bông hoa thép” bộ đội nữ Trường Sơn tỉnh Ninh Bình không chỉ là những y tá tận tụy mà còn là những chiến sĩ đa năng, đảm nhận mọi nhiệm vụ từ giao liên đến văn hóa, hậu cần, mở đường, thông tin liên lạc,… và là động lực thúc đẩy tinh thần cho chiến sĩ trên tuyến đường Hồ Chí Minh lịch sử, góp phần quan trọng vào sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Giờ đây, chiến tranh đã lùi xa, vết tích hằn sâu của bom đạn đã phần nào lấy đi sức khỏe, sức trẻ của độ tuổi thanh xuân ngày ấy. Còn lại đây là những câu chuyện hồi ức xưa, cùng những nỗi đau giằng xé mỗi khi trời trở gió. 

Cùng ôn lại kỉ niệm và hát vang bài hát nơi chiến trường xưa

Trong 20 ngày điều dưỡng tại Làng Hữu nghị Việt Nam, 26 bộ đội nữ Trường Sơn tỉnh Ninh Bình sẽ được chăm sóc sức khỏe hàng ngày tại Trung tâm Y tế của Làng. “Hàng ngày, chúng tôi điều trị trên Trung tâm Y tế bằng nhiều phương pháp như tiêm, uống thuốc, phát thuốc, vật lý trị liệu,... ai bị đau vai, đau xương khớp đều được các y, bác sĩ điều trị cho rất khả quan”, cô Trần Thị Bình cho biết.

Bên cạnh đó, các cô còn được Làng tổ chức cho đi khám, điều trị răng miệng miễn phí; Tham quan lăng Bác; Tham quan Vịnh Hạ Long. Cô Bình vui mừng chia sẻ: “Cận kề Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10 nên tiểu đoàn chúng tôi cũng nhận được sự quan tâm hơn hết. Riêng đoàn chúng tôi được tạo điều kiện đi tham quan nhiều nơi hơn những đoàn khác. Được sự ưu tiên như vậy, tôi cảm thấy rất ấm lòng và xúc động, đấy là sự quan tâm của Ban lãnh đạo Làng dành cho phái nữ chúng tôi”.

Bộ đội nữ Trường Sơn tỉnh Ninh Bình luôn rực rỡ, tỏa sáng như những đóa hoa. Nhân Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10, chúc các cô thật nhiều sức khỏe, vui vẻ, nụ cười luôn nở trên môi, sống đời đời với con cháu

Hầu hết các cô đã ngoài 70 tuổi, mái tóc điểm bạc, có cô chân đi tập tễnh, có cô tai khó nghe, tay bị đau,… nhưng dáng dấp người bộ đội khỏe khoắn, can trường vẫn in sâu trong những hình bóng nhỏ bé ấy. Gặp lại nhau, tụ tập nói chuyện rôm rả, dường như khoảnh khắc trên chiến tuyến Trường Sơn năm xưa lại hiện lên một cách chân thực.

Khi được hỏi, các cô có mệt không, sức khỏe không được tốt cần phải nghỉ ngơi nhiều, cô Bình thay mặt đoàn hào hứng nói: “Nhìn chung, ở tuổi hơn 70, sức khỏe đã đi xuống, ai cũng có bệnh lý trong người. Tuy nhiên, dù đau, dù mệt nhưng chúng tôi cảm thấy khi cùng gặp lại nhau trong thời bình, bao nhiêu kỉ niệm lại ùa về, tràn đầy năng lượng như thời chúng tôi ở chiến trường được gặp nhau. Chúng tôi mang loa đi, hát hò cùng nhau, cùng ôn lại kỉ niệm, hát những bài hát ở Trường Sơn”.

Trong chiến trường xảy ra rất nhiều tình huống, nhiều câu chuyện mà đến giờ khi nhắc lại ai nấy đều thấy xót xa, đó là một trong những kỉ niệm ám ảnh, không thể nào quên của các cô khi cùng nhau nhớ lại: “Thời kì tôi đi học y tá, sau khi có một cơn lũ về, có một đồng chí thương binh nặng ở tuyến trước đưa về, chưa kịp băng bó vết thương thì máu ra nhiều quá nên đồng chí hi sinh. Bác sĩ đưa đồng chí xuống vệ suối để chôn, nhưng sáng hôm sau nước lũ cuốn trôi đồng chí đi. Lúc đó, cả bệnh viện phải đi khoảng 8km mới tìm được xác của đồng chí bị vướng vào một cành cây. Thời kì đó không có hòm, chỉ có bó tăng võng để chôn tạm. Đây là kỉ niệm nhớ nhất khiến nhiều người vừa thương vừa sợ”, cô Bình bồi hồi nhớ lại.

Niềm vui le lói trong những màn đêm nơi chiến trường có lẽ là bức thư từ gia đình gửi đến, nhưng ở thời kì đó thông tin liên lạc khó khăn, một bức thư tay phải cả nửa năm mới đến người nhận. Có những cô nhận được thư đã là 6 tháng sau khi người thân gửi, rồi gửi lại thư về thì người thân đã vì bệnh, vì tuổi già mà ra đi mãi mãi. Thật xót thương biết bao.

Tuy vậy, giờ nhắc lại các cô vẫn tích cực lắm, đó là kỉ niệm khó phai trong cuộc đời, là những thước phim mà các cô không bao giờ muốn quên đi. Thay mặt tiểu đoàn, cô Bình gửi lời nhắn thân tình đến thế hệ trẻ tương lai: “Thế hệ trẻ bây giờ được sống trong hòa bình, được hưởng thụ rất nhiều tinh hoa của đời trước để lại. Các cháu có rất nhiều việc làm có ý nghĩa, giúp người dân, giúp đất nước mà tôi cảm thấy rất trân trọng. Thời kì chiến tranh vất vả nơi chiến trường, nhưng thời kì hòa bình vất vả gấp 10 lần thời kì chiến tranh. Chiến tranh chỉ có bom đạn thôi, còn thời kì hòa bình, có nhiều vấn đề tác động để phát triển con người, phát triển đất nước. Các cháu là người có ăn học, kiến thức, năng lực, sức khỏe,… mong rằng, các cháu luôn ghi nhớ công ơn, phát huy những giá trị mà thế hệ trước để lại và ngày càng phát triển lên, giúp cho đất nước tươi đẹp hơn”.

Nhân Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10, cô Bình gửi lời chúc thân thương nhất tới toàn thể phụ nữ Việt Nam. Phụ nữ Việt Nam hãy là những con người anh hùng, noi gương thế hệ trước, làm nhiều việc có ý nghĩa cho xã hội, làm chủ đất nước và làm chủ tương lai, cùng gây dựng một bức tranh đẹp về hình ảnh người phụ nữ Việt Nam kiên cường, bất khuất, trung hậu, đảm đang!

Một món quà nhỏ mà cô Trần Thị Bình muốn gửi đến chị em bộ đội nữ Trường Sơn tỉnh Ninh Bình, đó là bài thơ “Thời con gái”. Bài thơ được cô Bình viết từ năm 2003, khi viết và đọc lên bài thơ này, cảm xúc trào dâng khiến rất nhiều cô gái Trường Sơn không cầm nổi nước mắt.

Thời con gái

Vào bộ đội năm em tròn 17

Ở Trường Sơn năm ấy tuổi trăng tròn

Em đâu được làm duyên con gái

Mái tóc dài đi theo dải Trường Sơn

Cũng ba lô, cũng một khẩu súng trường

Và em bước trên con đường cách mạng

Con gái chúng tôi ở Trường Sơn ngày ấy

Nếm trải ngọt bùi, nếm trải những gió sương

Bao khó khăn, vất vả coi thường

Không ngăn nổi bước chân em thời con gái

Không quản gì mưa gió bão bùng

Em vẫn đứng những nơi nguy hiểm

Vẫn mở đường cho xe vào trận tuyến

Vẫn hát vang bài hát Trường Sơn ơi!

Con gái chúng tôi ở Trường Sơn ngày ấy

Nếm trải ngọt bùi những mất mát đau thương

Xin chia sẻ cùng chị em những nỗi đau mất mát

Gửi lại một phần xương máu ở Trường Sơn

Cả những chị không một lần làm mẹ

Và một lần làm vợ nữa anh ơi!

Vì chất độc màu da cam đã ngấm sâu vào cơ thể

Vào cả đứa con thơ dại của đời mình

Tôi xin thắp một nén hương thơm ngát

Cho những người vì nước đã ra đi

Dù không về song chúng tôi vẫn đợi

Cả những người đang sống ở nơi xa

Chị em ơi một thời, một thời đáng nhớ

Con gái chúng mình sống ở chốn rừng xa

Tuổi con gái một thời em đã qua

Chẳng có gì để em xem cả

Không phấn son cũng chẳng chút ưu phiền

Em chỉ tiếc một thời con gái ấy

Mái tóc dài em đã trải suối xa

Những trận sốt rừng làm da em xanh tái

Bát cháo hành cũng chẳng có ở Trường Sơn

Bạn bè đến thăm động viên suông nhau vậy

Chứ làm gì có sữa, có đường

Viên thuốc đắng dành cho nhau uống trước

Ngọn rau rừng cũng được bẻ làm đôi

Bao vất vả chị em ơi gắng chịu

Gửi lại một phần nước mắt của tuổi xuân

Con gái chúng em ở Trường Sơn ngày ấy

Đã qua rồi có lấy lại được đâu

Những mảnh đời còn nằm lại rừng sâu

Nay hãy về gặp nhau trong kí ức

Đã qua rồi còn đâu nữa anh ơi

Những mảnh đời còn một nửa nữa thôi

Không tìm thấy ở nơi anh đó

Em nghĩ rằng tuổi xuân đã rơi chăng

Muốn nhặt lại xuân em một tí

Cho vừa lòng bạn hữu của em thôi

Đến hôm nay chiến tranh đã qua rồi

Năm mươi năm đã quá một phần hai thế kỉ

Vậy mà em vẫn bóng lẻ phòng không

Vậy mà em cũng chẳng được ngóng trông

Chỉ một lần thôi em gặp lại

Và một lần gặp lại ở Trường Sơn

Ngày ấy ở Trường Sơn em cũng là cô gái

Đẹp nết, đẹp người cũng giống người ta

Vậy mà bao những chuyện đã qua

Cứ cho em là người con gái ấy

Đánh mất đi thời con gái của em

Có biết đâu ở Trường Sơn năm ấy

Em mải làm đường, em mải phát nương và mái tóc ngày xưa em đã rụng

Chỉ còn lại nước da xanh tái của Trường Sơn

Mái tóc ngày xưa họ gọi em cô gái

Tóc em dài em trải giữa dòng song

Một sợi tóc, một sợi tình em đó

Vậy biết bao nhiêu sợi tình rơi

Ở Trường Sơn em muốn vào nhặt lại

Có được không người đồng chí của em ơi

Có bao nhiêu người bạn đã qua đời

Còn ai nữa không về đây gặp mặt

Hôm nay trong niềm tin, ánh mắt

Gặp những người con gái của Trường Sơn

Năm xưa ấy mở con đường chiến dịch

Tuổi các anh, các chị mới đôi mươi

Gửi lại chiến trường tuổi xuân thời con gái

Nước mắt dâng trào khi anh gặp lại em

Vẫn cô gái Trường Sơn hiền hòa trong ánh mắt

Thuở ban đầu mùa khô ở Trường Sơn anh mới gặp

Hôm nay trên mảnh đất quê em

Cố đô xưa em ra đi đánh Mỹ

Cố gái nông thôn ngày nào còn thùy mị

Nhưng mái tóc đã ngả màu và bạc trắng anh ơi

Em vẫn hồn nhiên như thời con gái ấy

Vẫn vô tư như ở Trường Sơn

Em vẫn hát bài ca bên cánh võng

Hay những bài giải phóng miền Nam

Anh trộm nghĩ đã yêu em rồi đấy

Vì em là cô gái ở Trường Sơn

Ở Trường Sơn năm ấy đường trăm lối

Anh đâu tìm thấy vết chân em

Về quê em anh vội tìm cô gái

Ở Trường Sơn năm ấy em vẫn còn

Em là em của một thời đáng nhớ

Và môt thời con gái của Trường Sơn!

 Thu Trang (thực hiện)