Tình trạng gia tăng đột quỵ và những biện pháp ứng phó kịp thời

Thực trạng đột quỵ ở Việt Nam

Đột quỵ (hay còn gọi là tai biến mạch máu não) thường xảy ra đột ngột khi nguồn máu cung cấp cho não bị tắc nghẽn trong quá trình lưu thông, điều này gây ra bởi các cục máu đông dẫn đến não bị thiếu oxy nghiêm ­­­trọng. Trong trường hợp này nếu không được cấp cứu kịp thời những tế bào não có thể bắt đầu chết, gây ra hậu quả khó lường. 

Phát biểu tại Hội nghị Đột quỵ quốc tế với chủ đề “Thách thức và Cơ hội”, GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết: “Trong những năm gần đây, Việt Nam cũng như các nước trên thế giới đều phải đối mặt với nguy cơ bệnh tật kép, gồm các bệnh truyền nhiễm mới nổi cũng như các bệnh lưu hành và sự gia tăng của các bệnh không lây nhiễm. 

Các bệnh không lây nhiễm chính có 4 nhóm gồm: Các bệnh về tim mạch (trong đó có đột quỵ, nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp), các bệnh về ung thư, bệnh hô hấp mạn tính và đái tháo đường. Đây đều là các bệnh/nhóm bệnh gây ra những hậu quả nặng nề do tỷ lệ tử vong và tàn phế khá cao. Đột quỵ não là bệnh không lây nhiễm thường gặp. Theo con số thống kê, hàng năm Việt Nam có khoảng 200.000 ca bệnh đột quỵ, và giống như các bệnh mạn tính khác, con số này vẫn đang có chiều hướng gia tăng”.

Các y, bác sĩ thảo luận về phương pháp quản lý sớm cho người bệnh giúp giảm tới 50% nguy cơ đột quỵ não (Ảnh: Trung tâm đột quỵ - bệnh viện Bạch Mai)

Những yếu tố nguy cơ cao làm gia tăng đột quỵ ở người trẻ gồm: 

- Bệnh mãn tính: Tim mạch, cao huyết áp, tiểu đường và một số bệnh mãn tính khác đều có khả năng gây hình thành các cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu.

- Làm việc quá sức, căng thẳng thường xuyên: Người trẻ hiện nay cần liên tục "chạy đua" với tốc độ phát triển của cuộc sống, điều này gây nên nhiều tác động tiêu cực lên cơ thể khiến người trẻ mất ngủ kéo dài, huyết áp tăng cao ảnh hưởng sức khỏe tim mạch. Đồng thời căng thẳng thần kinh gây suy giảm tuần hoàn máu não, lâu dài có thể tăng nguy cơ đột quỵ.

- Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Lạm dụng chất kích thích, rượu bia, thuốc lá hoặc thường xuyên thức khuya, ít vận động có thể ­­tăng nguy cơ xơ vữa động mạch gây đột quỵ.

Hậu quả và cách phòng ngừa đột quỵ từ sớm 

Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ thường gặp ở bệnh nhân:

F (khuôn mặt) nhìn vào bộ mặt của người bệnh, nếu góc miệng (khóe miệng) của bệnh nhân khi nói, cười bị lệch, méo miệng hoặc chảy nước khi uống nước thì nghĩ ngay đến đột quỵ.

A (tay chân bên phải hoặc trái) bị yếu liệt hoặc tê bì.

S (ngôn ngữ, lời nói), nói khó hơn so với bình thường, phát ngôn khó, hoặc không phát ngôn được.

T (time), khi một người có những triệu chứng trên thì rất có thể họ đã bị đột quỵ, vì vậy hãy gọi ngay cấp cứu (115) hoặc đưa bệnh nhân đến ngay cơ sở y tế gần nhất có khả năng điều trị bằng phương tiện phù hợp. Bệnh nhân được đưa đến bệnh viện càng sớm thì tổn thương càng ít, khả năng phục hồi càng cao, ngược lại đưa đến bệnh viện càng trễ thì càng có nhiều biến chứng nguy hiểm.

Trung tâm đột quỵ bệnh viện Bạch Mai (Ảnh: Trung tâm đột quỵ - bệnh viện Bạch Mai)

Nếu không được điều trị kịp thời trong "giờ vàng" (khoảng 4,5 – 6 giờ đầu), đột quỵ có thể để lại những hậu quả nghiêm trọng: Tàn phế, ảnh hưởng đến chính mình vì mất khả năng tự chăm sóc bản thân, nặng hơn nữa thì mất sức lao động, là gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Ngoài nguy cơ tử vong cao, đột quỵ còn dễ để lại các di chứng nặng nề như liệt, rối loạn tri giác, giảm trí nhớ, rối loạn hành vi.... Với các trường hợp bệnh nhân sống sót sau đột quỵ, khả năng bị tàn tật, phụ thuộc vào người thân cao. Bên cạnh đó, thời gian hồi phục sau đột quỵ ở mỗi bệnh nhân khác nhau, vài tuần, vài tháng, có thể kéo dài hàng năm. 

Bác sĩ Phan Nhật Linh (bệnh viện Đại học Y Hà Nội) chia sẻ: “Mọi người nên thiết lập lối sống lành mạnh để góp phần phòng ngừa đột quỵ và ngăn bệnh tái phát. Nên ăn nhiều rau củ, trái cây tươi, hạn chế thực phẩm nhiều muối và chất béo, ngưng hút thuốc lá và giảm các đồ uống có cồn. Bên cạnh đó, việc tầm soát phát hiện sớm các yếu tố gây bệnh ở các cơ sở y tế uy tín đóng vai trò quan trọng giúp ngăn chặn hoặc giảm tác hại từ đột quỵ”.

Thăm khám định kì thường xuyên

Vì vậy, cần có chế độ ăn uống khoa học kết hợp với tập luyện thể dục thể thao hợp lý. Đồng thời, cần thăm khám định kỳ để phát hiện các nguyên nhân tiềm ẩn dễ dẫn đến đột quỵ và điều trị sớm. Hàng năm, ngày 26/10 được chọn là ngày đột quỵ thế giới nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về bệnh đột quỵ.

Bảo Ngọc