Vi khuẩn gây bệnh thương hàn ngày càng kháng thuốc kháng sinh thiết yếu

Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng sốt thương hàn là một vấn đề sức khỏe cộng đồng toàn cầu, gây ra 11 triệu ca nhiễm trùng và hơn 100.000 ca tử vong mỗi năm.

Mặc dù bệnh phổ biến nhất ở Nam Á - nơi chiếm 70% gánh nặng bệnh tật toàn cầu nhưng nó cũng có tác động đáng kể ở châu Phi cận Sahara, Đông Nam Á và Châu Đại Dương, làm nổi bật nhu cầu về phản ứng toàn cầu.

Thuốc kháng sinh có thể được sử dụng để điều trị thành công nhiễm trùng sốt thương hàn, nhưng hiệu quả của chúng bị đe dọa do sự xuất hiện của các chủng S. Typhi kháng thuốc.

Phân tích về sự gia tăng và lây lan của S. Typhi kháng thuốc, cho đến nay vẫn còn hạn chế, với hầu hết các nghiên cứu dựa trên các mẫu nhỏ.

Tác giả chính của nghiên cứu, Jason Andrews - từ Đại học Stanford, Hoa Kỳ cho biết: “Tốc độ mà các chủng S. Typhi kháng thuốc cao xuất hiện và lây lan trong những năm gần đây là một nguyên nhân thực sự đáng lo ngại và nhấn mạnh sự cần thiết phải khẩn trương mở rộng các biện pháp phòng ngừa, đặc biệt là ở các quốc gia có nguy cơ cao nhất. 

Andrews cho biết: “Đồng thời, thực tế các chủng S. Typhi kháng thuốc đã lan rộng ra quốc tế nên nhiều lần cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải xem việc kiểm soát thương hàn và kháng thuốc kháng sinh nói chung là một vấn đề toàn cầu hơn là vấn đề địa phương", Andrews nói.

Trong nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu đã thực hiện giải trình tự toàn bộ bộ gen trên 3.489 chủng S. Typhi thu được từ các mẫu máu được thu thập từ năm 2014 đến 2019, từ những người ở Bangladesh, Ấn Độ, Nepal và Pakistan có các trường hợp mắc bệnh thương hàn được xác nhận.

Một bộ sưu tập 4.169 mẫu S. Typhi được phân lập từ hơn 70 quốc gia từ năm 1905 đến năm 2018 cũng đã được giải trình tự và đưa vào phân tích.

Các gen kháng thuốc trong 7.658 bộ gen được giải trình tự đã được xác định bằng cách sử dụng cơ sở dữ liệu di truyền.

Các chủng được phân loại là đa kháng thuốc (MDR) nếu chúng chứa các gen kháng thuốc kháng sinh hàng đầu cổ điển như ampicillin, chloramphenicol và trimethoprim/sulfamethoxazole.

Các tác giả cũng lần ra sự hiện diện của các gen quy định khả năng kháng macrolid và quinolon, là một trong những loại kháng sinh cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe con người.

Phân tích cho thấy các chủng S. Typhi kháng thuốc đã lây lan giữa các quốc gia ít nhất 197 lần kể từ năm 1990.

Các nhà nghiên cứu cho biết, trong khi những chủng này thường xảy ra ở Nam Á và từ Nam Á đến Đông Nam Á, Đông và Nam Phi, chúng cũng đã được báo cáo ở Anh, Mỹ và Canada.

Kể từ năm 2000, MDR S. Typhi đã giảm đều đặn ở Bangladesh và Ấn Độ, và vẫn ở mức thấp ở Nepal, mặc dù nó đã tăng nhẹ ở Pakistan.

Tuy nhiên, chúng đang được thay thế bởi các chủng kháng với các loại kháng sinh khác. Ví dụ, đột biến gen kháng quinolon đã phát sinh và lây lan ít nhất 94 lần kể từ năm 1990, với gần như tất cả (97%) đều bắt nguồn từ Nam Á.

Nghiên cứu cho thấy các chủng kháng quinolon chiếm hơn 85% S. Typhi ở Bangladesh vào đầu những năm 2000, tăng lên hơn 95% ở Ấn Độ, Pakistan và Nepal vào năm 2010. Các đột biến gây ra kháng azithromycin - một loại kháng sinh macrolide được sử dụng rộng rãi đã xuất hiện ít nhất bảy lần trong 20 năm qua.

Ở Bangladesh, các chủng có chứa các đột biến này đã xuất hiện vào khoảng năm 2013, và kể từ đó quy mô dân số của chúng đã tăng đều đặn.

Phát hiện này bổ sung thêm bằng chứng gần đây về sự gia tăng và lây lan nhanh chóng của các chủng S. Typhi kháng với cephalosporin thế hệ thứ ba, một loại kháng sinh khác cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe con người.

Các tác giả thừa nhận một số hạn chế trong nghiên cứu của họ: Vẫn còn một số lượng ít các trình tự S. Typhi từ một số khu vực, đặc biệt là nhiều quốc gia ở châu Phi cận Sahara và châu Đại Dương, nơi bệnh thương hàn là dịch bệnh lưu hành. Họ cần có thêm trình tự từ những vùng này để nâng cao hiểu biết về thời gian và các mô hình lây lan.

Theo các nhà nghiên cứu, vì bộ gen của S. Typhi chỉ bao gồm một phần nhỏ trong số tất cả các trường hợp sốt thương hàn, nên các ước tính về đột biến gây kháng thuốc và sự lây lan ra quốc tế có thể bị đánh giá thấp. Những đánh giá thấp về tiềm năng này nhấn mạnh sự cần thiết phải mở rộng giám sát bộ gen để cung cấp một cửa sổ toàn diện hơn về sự xuất hiện, mở rộng và lây lan của các sinh vật kháng kháng sinh.

Theo Boldsky