Xuyên khung bạch chỉ – bộ đôi dược liệu quý chữa bách bệnh

1. Vì sao trong y học cổ truyền lại hay sử dụng cặp xuyên khung bạch chỉ

Xuyên khung có vị cay, tính ấm, quy vào 3 kinh phế, đởm và tâm bào. Có tác dụng đuổi phong tà, giảm đau, lý khí hoạt huyết dùng cho các trường hợp kinh nguyệt không đều, đầu nhức hoa mắt, cảm mạo phong hàn (cảm lạnh), sốt cao, rét nhiều, ngực bụng đầy chướng, bán thân bất toại, chân tay co quắt, ung thư. Những người âm hư hỏa vượng không được dùng.

Xuyên khung có tác dụng đuổi phong, giảm đau, lý khí hoạt huyết

Bạch chỉ có vị cay, tính ôn, vào 3 kinh phế, vị và đại tràng. Có tác dụng phát biểu khứ phong, thẩm thấp, hoạt huyết bài nùng sinh cơ, giảm đau, dùng để làm thần kinh hưng phấn, làm huyết trong cơ thể vận chuyển nhanh chóng, làm thuốc thư gân, ra mồ hôi, chữa nhức đầu, bệnh về đầu, mặt, xích bạch đới, thông kinh nguyệt. Thường dùng bạch chỉ làm thuốc giảm đau, chữa nhức đầu, cảm mạo, hoa mắt, đau răng, còn dùng làm thuốc cầm máu, đại tiện ra máu, chảy máu cam.

Bạch chỉ có tác dụng phát biểu khứ phong, thẩm thấp, hoạt huyết bài nùng sinh cơ, giảm đau

Như vậy, hai vị xuyên khung bạch chỉ đều quy vào kinh phế, có tác dụng trừ phong, hoạt huyết, chữa các bệnh về đầu, mặt nên thường phối hợp xuyên khung bạch chỉ để điều trị cảm mạo phong hàn, nhức đầu hoa mắt, bế kinh.

2. Tác dụng khi sử dụng chung 2 vị thuốc xuyên khung bạch chỉ

Kết hợp 2 vị thuốc xuyên khung bạch chỉ với nhau giúp giảm cảm hàn, dùng cho các bệnh do phong hàn gây ra, biểu hiện đau đầu, chủ yếu đau đầu phần trán, đau nhức xương lông mày, hốc mắt hoặc đau mắt mà nước mắt tràn ra.

Hành huyết, điều kinh

Giúp giảm hiệu quả các triệu chứng cảm cúm: sốt, nhức đầu, hắt hơi, sổ mũi, chảy nước mũi.

3. Một số bài thuốc cổ phương kết hợp bộ đôi xuyên khung bạch chỉ 

Chữa cảm cúm, sốt gai rét, nhức đầu ê ẩm, thân thể đau mỏi

Bạch chỉ, xuyên khung mỗi vị một lượng bằng nhau. Tán thành bột, mỗi lần uống 2-3g, ngày 3-4 lần uống với nước nóng hoặc rượu cho ra mồ hôi.

Cửu vị khương hoạt thang

Khương hoạt, cam thảo, phòng phong, thương truật mỗi thứ 6g; tế tân 4g; xuyên khung, bạch chỉ, sinh địa, hoàng cầm mỗi thứ 8g. Sắc uống, ngày 1 thang. Chữa cảm phong hàn kèm đau nhức các khớp xương (có thấp).

Trị đầu đau

Dùng Xuyên khung phối hợp Thạch cao (sống ), Tế tân, Cúc hoa. (Do phong hàn: thêm Bạch chỉ, Khương hoạt, Phòng phong; Do phong nhiệt thêm Cúc hoa, Bạc hà, Liên kiều;Do phong thấp thêm Bạch chỉ, Khương hoạt, Thương truật, Cảo bản;Do huyết ứ thêm Hồng hoa, Đào nhân, Đương quy, Xạ hương

Xuyên khung, Kinh giới đều 12g, Bạc hà 24g, Phòng phong 4g, Tế tân 3g, Khương hoạt, Bạch chỉ đều 6g, tán nhỏ trộn đều. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 6g uống với nước chè.

Trị đau đầu (nhiều trước trán)

KHU PHONG THANH THƯƠNG ẨM gồm: Bạch chỉ 12g, Xuyên khung 4g, Phòng phong 12g, Khương hoạt 8g, Hoàng cầm 8g, Sài hồ 8g, Kinh giới 8g, Cam thảo 4g: sắc nước uống

.DS. Nguyễn Thị La