Cẩn trọng với tình trạng ho ra máu, khôn lường dẫn đến tử vong

Ho ra máu là hiện tượng cảnh báo bệnh lý khác nhau, mức độ nguy hiểm cũng phụ thuộc vào nguyên nhân gây ho ra máu. Đây là tình trạng khạc ra máu khi người bệnh cố gắng ho, đờm (đàm) có lẫn máu tươi có thể kèm bọt. Đây là dấu hiệu cảnh báo rất nhiều bệnh lý nguy hiểm như: lao phổi, giãn phế quản, ung thư phổi, nhiễm trùng hô hấp, hẹp van tim,...

Biểu hiện lâm sàng của ho ra máu là máu ho ra màu đỏ tươi, ra trong hoặc sau cơn ho. Máu có bọt, có các bóng khí, không lẫn thức ăn. Máu có thể lẫn đờm (chứng tỏ máu ra từ phế quản).

Hình minh họa.

Số lượng máu ho ra có thể ít, chỉ vài tia máu lẫn trong các chất khạc, vài mililit hoặc ra với số lượng trung bình từ vài chục đến một vài trăm mililit, hoặc nhiều hơn, trên 200ml ộc ra ngoài ào ạt, sặc sụa, người bệnh vừa ộc máu, vừa ho, càng ho càng ộc ra nhiều máu hoặc máu chảy ra không thoát ra ngoài được, đông lại trong đường hô hấp, bít tắc các phế quản làm cho bệnh nhân giãy giụa, nghẹt thở.

Ho ra máu có thể ngắn chỉ một vài ngày, thậm chí trong một ngày hoặc kéo dài hơn 5-7 ngày rồi bớt dần và ngừng hẳn. Có trường hợp ho ra máu kéo dài cả tháng, thành từng đợt, mỗi đợt cách nhau vài ngày. Trung bình thì máu ra nhiều trong vài ba hôm rồi bớt dần và hết sau 10-15 ngày. Đuôi máu là thời điểm sau khi ho ra máu nhiều, máu màu đỏ tươi, nay ra số lượng ít dần, màu nâu, nâu xám, màu gỉ sắt hay bã trầu. Đó là giai đoạn đi đến ngừng hẳn của ho ra máu, có giá trị báo hiệu. 

Ho ra máu có nhiều thể: thể nhẹ hay gặp nhất và không nguy hiểm. Tuy nhiên, có thể gặp thể ho ra máu rất nặng gọi "ho ra máu sét đánh". Đây là trường hợp máu ộc ra không cầm được dẫn đến trụy tuần hoàn và tử vong. 

"Ho ra máu sét đánh" (gọi là sét đánh do tính chất ra máu đột ngột, nhanh như sét đánh), máu ộc ra không cầm được, ào ạt tuôn ra cho đến khi chết. Người bệnh chết trong cảnh trụy tuần hoàn cấp do mất máu nhiều cấp tính.

Trên thực tế, trong y học Việt Nam đã từng gặp phải nhiều bệnh nhân "ho ra máu xét đánh" nhưng tỷ lệ bệnh nhân may mắn được cứu sống không nhiều.

Mới đây, nam bệnh nhân 24 tuổi sống tại TP HCM đã may mắn được các y bác sĩ Bệnh viện quận Thủ Đức cứu sống khi gặp phải tình trạng này. Trước đó, bệnh nhân đến bệnh viện thăm khám vì thường ho ra máu mỗi ngày 2 đến 3 lần không rõ nguyên nhân. 

Các kết quả kiểm tra hình ảnh cho thấy bệnh nhân bị tổn thương phổi nặng do lao phổi đã tạo hang ở vùng đỉnh phổi phải. Tình trạng tổn thương phổi là nguyên nhân khiến người bệnh bị ho ra máu. Trong quá trình đang theo dõi điều trị, bệnh nhân đột ngột lên cơn ho dữ dội ngay trên giường bệnh, máu phun ra từ mũi, miệng không thể kiểm soát được. Bệnh nhân được xác định là vỡ động mạch phế quản do lao.

Hay giữa tháng 8 vừa qua, Bệnh viện Trung ương Huế cũng may mắn cứu sống một bệnh nhân có tiền sử lao 21 năm do "ho ra máu sét đánh".

Dương Nhung (tổng hợp)