Bồ kết có tác dụng gì?

Giá trị của bồ kết

Bồ kết hay còn gọi là bồ kếp, chùm kết, tên khoa học là Gleditsia australis. Các bộ phận có thể dùng làm thuốc bao gồm quả, hạt và gai bồ kết.

Trong Đông y, quả bồ kết có vị cay, mặn, tính ôn, hơi có độc giúp thông khiếu, khử đờm, tiêu thũng, gây hắt hơi. Thông thường, bồ kết được dùng để làm thuốc tiêu đờm, gây nôn và thông đại tiện, sát trùng. Chủ yếu được dùng để điều trị trúng phong, cấm khẩu, tiêu thực, hạ suyễn, sáng mắt.

Bồ kết có tác dụng gì? Bồ kết có vị cay, mặn, tính ôn chứa nhiều thành phần có lợi cho sức khoẻ

Hạt bồ kết có vị cay, tính ôn, có tác dụng thông đại tiện, điều trị mụn nhọt. Gai có vị cay, tính ôn giúp tiêu thũng, sát trùng, giảm sưng vú, làm xuống sữa.

Cả quả, hạt, lá và vỏ cây bồ kết đều có độc tính. Triệu chứng ngộ độc là tức ngực, nóng rát ở cổ, nôn ói, nặng hơn sẽ bị tiêu chảy, tiêu ra nước có bọt, đau đầu, mệt mỏi, chân tay rã rời.

Theo nghiên cứu khoa học, quả bồ kết có chứa 10% saponin màu vàng và saponin gleditsia B-G, saponin australozit, chứa 5 chất flavonoit là inteolin, saponaretin, vitestin,homorientin và orientin. Những chất này có hoạt tính diệt siêu vi trùng, sapogenin diệt trùng roi âm đạo. Gai bồ kết có chứa gleditsia saponin B-G, axit palmatic. Bộ phận được dùng nhiều: quả bồ kết gọi là tạo giác; gia bồ kết gọi là tạo giác thích; hạt bồ kết gọi là tạo giác tử.

Hiện nay, một số bệnh viện dùng bồ kết để thông khoan, chữa bí đại  tiện và không trung tiện được sau khi mổ, chữa tắc ruột có kết quả, có thể dùng cho trẻ em và người lớn, sau 5 phút sẽ tháo phân ngay.

Tác dụng của bồ kết

Quả bồ kết hỗ trợ tiêu hóa

Bồ kết chứa nhiều chất protein, vitamin E và glycosid (một loại có tính chất tẩy rửa nhẹ giống như thuốc xổ). Theo các chuyên gia, glycosid là chất độc nhưng lại có tác dụng thúc đẩy tiêu hóa, tăng lực co bóp cho trực tràng, dạ dày và ruột non. Từ đó thúc đẩy việc hấp thụ thức ăn và hòa tan các chất xơ một cách dễ dàng.

Bồ kết có tác dụng gì? Quả bồ kết hỗ trợ tiêu hoá

Thông mũi

Trái bồ kết tươi đem nấu nước hoặc phơi khô rồi nghiền nhỏ pha với nước uống sẽ giúp thông tắc mũi, giúp tinh thần sảng khoái hơn.

Chữa quai bị

Bồ kết (15g) đem đốt thành than rồi tán nhỏ trộn với giấm thanh, tẩm thuốc đó lên chỗ bị quai bị. Sau 20 phút thay 1 lần và làm trong vòng 3 ngày.

Trị sưng vú

Dùng gai bồ kết (40g) với bạng phấn (4g) tán nhỏ trộn đều rồi chia đều uống trong 10 lần. Đối với sản phụ chỉ dùng bồ kết thả vào chậu than củi đang cháy cùng với 1 chút muối để xông.

Bồ kết có tác dụng trị sưng vú

Bồ kết trị trúng gió, méo miệng

Khi bị trúng gió méo mồm chỉ cần nướng giòn 10 quả bồ kết rồi tán nhỏ, trộn với dấm đem đắp lên miệng. Miệng méo bên nào thì đắp thuốc lên bên ngược lại.

Trị co giật, sùi đờm, dãi, hen suyễn

Dùng bột bồ kết sau khi đã được nướng tán nhỏ trộn với phèn phi, hòa vào nước uống 6 lần, mỗi lần 0,5g.

Tác dụng làm mượt tóc, sạch gàu

Bồ kết có tác dụng rất tốt với mái tóc. Dùng bồ kết gội đầu sẽ giúp mái tóc trở nên dày và óng ả hơn. Nấu nước bồ kết rồi pha thêm nước lạnh và gội đều đăn để trị rụng tóc hiệu quả.

Bồ kết có tác dụng gì? Dùng bồ kết giúp làm mượt tóc, sạch gàu

Trị trúng phong cấm khẩu

Dùng quả bồ kết bỏ hạt, lấy vỏ nướng cháy nghiền thành bột, ngày uống 0,5 - 1g. Nếu sắc thì dùng 5 - 10g quả bồ kết bỏ hạt sắc uống.

Trị trẻ nhỏ chốc đầu, lở ngứa do nấm

Ngâm bồ kết vào nước nóng rửa sạch chỗ tổn thương, sau đó lấy bột bồ kết đã đốt tồn tính tán bột rắc vào.

Điều trị chứng nhức răng, sâu răng

Lấy quả bồ kết nướng cháy đen, bẻ vụn rồi ngâm với rượu trắng (1 phần bồ kết, 4 phần rượu). Để qua 1 ngày, 1 đêm rồi mang thuốc này ra ngậm, nhổ đi rồi lại ngậm, làm vài ngày sẽ khỏi.

Bồ kết có tác dụng điều trị chứng nhức răng, sâu răng

Chữa trị ho

Bồ kết 1g, quế chi 1g, đại táo 4g, cam thảo 2g, sinh khương 1g, nước 600ml, sắc còn 200ml chia 3 lần uống trong ngày.

Hỗ trợ giảm đường huyết

Trong quả và gai bồ kết có một số chất giúp hạ đường huyết rất hiệu quả, tuy không có tác dụng mạnh và giảm đường huyết nhanh như công dụng của insulin, nhưng nó có thể giúp bệnh nhân giảm một cách từ từ, ổn định. Điều này giúp người bệnh tránh được tụt huyết áp đột ngột.

Trong chất keo của hạt bồ kết tươi có chứa một số chất protein, đường tự nhiên, glycosid… giúp chất xơ hòa tan và những chất ổn định đường huyết. Với người bị bệnh đái tháo đường có thể dùng tươi hoặc phơi khô quả bồ kết hãm nước rồi uống dần giúp trị bệnh đái tháo đường hiệu quả. Trong khi uống hàng ngày, cần chú ý lượng đường huyết để có liều lượng phù hợp.

Phòng bệnh cho sản phụ

Dùng 1 chậu than củi đốt cháy đỏ rồi rải 1 lượt quả bồ kết cùng 1 ít muối cho sản phụ xông.

Trị kiết lỵ kéo dài không khỏi

Dùng 50g hạt bồ kết sao vàng hơi sém, tán thành bột mịn, trộn với hồ nếp, hoàn viên to bằng hạt ngô. Ngày uống 10 - 12 viên, chia làm 2 lần sáng, chiều.

Bài liên quan

Cách chữa cảm lạnh bằng mật ong

Món ăn thuốc phòng chống rét

Cách chữa viêm khớp dạng thấp bằng các bài thuốc quý

Sau khi sinh, các mẹ nên ăn gì?

Trị bí đại tiện

Lấy 3 - 6g hạt bồ kết sắc đặc rồi uống.

Tốt cho trẻ nhỏ bị đầy bụng

Đốt quả bồ kết trên bếp than, hứng khói vào bàn tay hoặc lá trầu rồi ép vào bụng trẻ.

Điều trị giun kim

Dùng bồ kết đốt tồn tính tán bột, trộn với dầu đậu phộng hoặc dầu mè tẩm vào bông để vào trong hậu môn, làm vào buổi tối, liên tiếp 3 ngày, mỗi ngày một lần.

Trị mụn nhọt sưng tấy, đau nhức

Dùng 4 - 8g gai bồ kết sắc uống mỗi ngày.

Trị quai bị

Lấy một lượng vừa đủ quả bồ kết, đốt thành than, tán bột mịn, trộn với dấm thanh. Lấy bông thấm thuốc này đắp lên chỗ quai bị, khoảng 20 - 30 phút lại thay thuốc 1 lần.

Trị trứng cá, tàn nhang

Dùng 1 chén nhỏ hạt bồ kết, 40g hạnh nhân, hai thứ đem tán mịn. Buổi tối trước khi đi ngủ dùng 1 thìa hỗn hợp trên pha ít nước cho sền sệt rồi bôi lên chỗ có trứng cá, tàn nhang. Sau đó, để qua đêm và rửa sạch lại vào sáng hôm sau.

Trị ghẻ lở kéo dài

Lấy khoảng 10 quả bồ kết nhét vào dạ dày heo (đã rửa sạch), buộc kín và nấu chín. Sau đó bỏ bồ kết và ăn hết dạ dày heo. Sau khi uống thuốc này, bệnh nhân sẽ bị đi ngoài lỏng nhưng không có gì đáng ngại.

Trị rụng tóc

Gội đầu bằng bồ kết nguyên chất: dùng khoảng 300g quả bồ kết khô và nấu với một lượng nước vừa đủ để có thể gội đầu. Nấu nước bồ kết và pha thêm với nước lạnh bên ngoài và gội đầu đều đặn. Đây là phương pháp dân gian giúp đem lại mái tóc mượt mà và ngăn ngừa rụng tóc hiệu quả..

Hương nhu và bồ kết: cây hương nhu trắng có chứa tinh dầu, làm ra mồ hôi, làm thông thoáng da đầu, nhẹ đầu, sảng khoái khi gội đầu, giúp tăng lưu thông khí huyết dưới da, kích thích mọc tóc mới. Dược hiện đại đã chứng minh tinh dầu hương nhu có tác dụng chống oxy hóa, chống nhiễm khuẩn. Có thể nấu chung hương nhu với quả bồ kết thành hỗn hợp và gội đầu hàng tuần để cảm nhận một mái tóc dày và mềm hơn mỗi ngày.

Lưu ý:

Trong cây bồ kết, cả quả, hạt, lá và vỏ đều có độc tính, nhưng tính độc chỉ cao khi dùng làm thuốc uống, còn nếu chỉ sử dụng ngoài da thì sẽ không ảnh hưởng đến sức khỏe. Người bị trúng độc từ bồ kết có các triệu chứng ngộ độc là tức ngực, nóng rát ở cổ, nôn ói; sau đó tiêu chảy, tiêu ra nước có bọt, đau đầu, mệt mỏi, chân tay rã rời.

Bồ kết có tác dụng gì? Trong bồ kết có tính độc nên không dùng làm thuốc uống

Phụ nữ đang mang thai, tuyệt đối không được dùng bồ kết (quả, lá, gai), vì trong bồ kết có chất tẩy rửa, tính axit nhẹ gây hưng phấn cổ tử cung dễ sinh non, sảy thai, và ảnh hưởng không tốt tới thai nhi dễ bị sinh con dị tật.

Những người có tỳ vị yếu cũng không nên dùng bồ kết vì sẽ làm trướng bụng, tức bụng, bụng thường kêu óc ách, ăn uống khó tiêu, rối loạn tiêu hóa, làm mất ngủ…

Những người mắc bệnh về đường tiêu hóa, bệnh dạ dày, tá tràng cũng không nên dùng vì trong hạt bồ kết có chất kích thích, tẩy rửa… sẽ làm tình trạng bệnh nặng hơn.

Những người đang đói không nên dùng bồ kết vì có thể gây ngộ độc, say bồ kết. Đặc biệt là những người có sức đề kháng yếu như người già, trẻ nhỏ có thể dẫn đến các triệu chứng mệt mỏi như bị ngộ độc thực phẩm.

• Quả táo có tác dụng gì?

• Quả thanh long có tác dụng gì?

• Quả kiwi có tác dụng gì?

• Củ gừng có tác dụng gì

• Quả lê có tác dụng gì?