Chuyên gia cảnh báo nhiều trường hợp bị rối loạn tâm thần do sử dụng thuốc lá điện tử

Nhiều hệ lụy nguy hiểm khi sử dụng thuốc lá điện tử

Nữ bệnh nhân 27 tuổi, trú ở Hà Nội, đã phải nhập viện điều trị tại Viện Sức khỏe tâm thần do có các hành vi bất thường vì hút thuốc lá điện tử quá nhiều. Bản thân bệnh nhân không có tiền sử chấn thương sọ não, viêm não; không có tiền sử mắc bệnh lý nội khoa - thần kinh mạn tính; phát triển tâm thần vận động bình thường. Trong gia đình nội, ngoại 3 đời không có ai mắc bệnh lý tâm thần.

(Ảnh: Meladtec)

Theo lời kể của người thân, bệnh nhân bắt đầu sử dụng thuốc lá khoảng 8 năm nay. Ban đầu do tò mò nên bệnh nhân sử dụng thuốc lá điếu, nhưng sau đó chuyển sang sử dụng thuốc lá điện tử. Lúc đầu, bệnh nhân dùng khoảng 3-4 ngày hết 1 pod chill (tên gọi của một loại tinh dầu dùng cho thuốc lá điện tử), sau này sử dụng hàng ngày với số lượng nhiều, mỗi ngày hết khoảng 1 pod chill vì cảm thấy thoải mái hơn, cơ thể dễ thư giãn, tăng sự tập trung và dễ đi vào giấc ngủ.

Gia đình đã ngăn cấm nhưng khi không dùng, bệnh nhân cảm thấy bồn chồn, bứt rứt, khó ngủ, khó tập trung, dễ cáu gắt nên tiếp tục lén lút đặt mua. Vài tháng trở lại đây, bệnh nhân sử dụng thuốc lá điện tử liên tục cả ngày, mỗi ngày dùng 2-3 pod chill. Bệnh nhân luôn trong trạng thái mơ màng, đờ đẫn, mệt mỏi; bỏ bữa, có các hành vi không phù hợp; tự nhốt mình trong phòng, chỉ nằm hút thuốc lá điện tử, bỏ bê công việc. Có lúc gia đình thấy bệnh nhân nói các câu không liên quan, vẻ mặt đờ đẫn, lướt điện thoại trong vô thức, mọi người có gọi hỏi bệnh nhân cũng không để ý hoặc trả lời rất chậm. Gia đình thấy vậy nên đưa bệnh nhân nhập Viện Sức khỏe tâm thần điều trị. Sau đợt điều trị hóa dược, hiện, bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc được, cảm xúc hành vi phù hợp, tư duy phù hợp, hết cảm giác bồn chồn, bứt rứt, hết cảm giác thèm thuốc lá, ăn, ngủ tốt.

Một trường hợp khác là bệnh nhân dùng thuốc lá điện tử trộn tinh dầu cần sa. Gia đình không biết nên chỉ nghĩ bệnh nhân sử dụng thuốc lá điện tử. Việc sử dụng tinh dầu cần sa này tạo ra cảm giác bay bổng, thoải mái. Theo lời kể, bệnh nhân sử dụng tinh dầu nhằm để tăng ý tưởng sáng tạo, có thể làm việc tốt hơn nhưng lâu dần dẫn đến nghiện cần sa. Sau khi sử dụng thời gian dài, bệnh nhân có trạng thái luôn bồn chồn, kích động, có biểu hiện xa lánh, ít tiếp xúc với mọi người xung quanh, làm việc giảm sút... Nhận thấy biểu hiện bất thường nên gia đình đã cho bệnh nhân nhập viện.

ThS.BS Vũ Văn Hoài, Phòng Điều trị nghiện chất, Viện Sức khỏe tâm thần - bác sĩ điều trị các trường hợp trên cho biết: Ngoài việc tăng nguy cơ gây nghiện, sử dụng thuốc lá điện tử còn dẫn đến các biểu hiện rối loạn tâm thần. Khi nghiện thuốc lá điện tử, người bệnh có biểu hiện giảm tập trung chú ý, giấc ngủ bị ảnh hưởng, tâm trạng hay bực bội, cáu kỉnh, hiệu suất công việc giảm (mức độ nhẹ). Với những người sử dụng tạp chất pha với thuốc lá điện tử, có thể xuất hiện biểu hiện hoang tưởng, có ảo giác, nghi ngờ người xung quanh muốn hại mình. Với những người sử dụng tinh dầu cần sa có thể có biểu hiện khởi phát của bệnh tâm thần phân liệt - cực kỳ nguy hiểm.

Theo bác sĩ Vũ Văn Hoài, nhiều người bệnh tìm đến thuốc lá điện tử nhằm cai nghiện thuốc lá điếu nhưng khi nghiện, họ sẽ có các biểu hiện lâm sàng như trên. Người bệnh muốn cai nghiện thuốc lá cần tìm đến các chuyên gia, trung tâm uy tín. Trong đó, Viện Sức khỏe tâm thần là một trong các cơ sở giúp người bệnh có thể cai nghiện cần sa, thuốc lá điện tử an toàn. Nếu người bệnh chấp nhận điều trị, tuân thủ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ, hoàn toàn có thể cai nghiện được thành công.

Điều trị tâm lý, thay đổi hành vi

TS.BS Lê Thị Thu Hà, Trưởng phòng Sử dụng chất và Y học hành vi (Viện Sức khỏe tâm thần) cho biết: Hút thuốc gây ra 100.000 ca tử vong mỗi năm - một nửa số người hút thuốc tử vong do hút thuốc. Thuốc lá thông thường có chứa >200 các chất khác nhau, khi hút sẽ gây ra hầu hết các ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Nicotine là thành phần của thuốc lá gây nghiện, gây phụ thuộc tâm thần nhưng ít gây ra các vấn đề về cơ thể. Thuốc lá điện tử chủ yếu chứa nicotine và một số ít các chất khác trong buồng đệm chứa dịch (propylene glycol, glycerine, chất tạo hương vị, chất dẫn khác - chưa có nhiều nghiên cứu theo dõi dài hạn). Ngoài ra, thuốc lá điện tử còn bị pha các tinh dầu khác, như: cần sa, chất gây nghiện thế hệ mới.

Hầu hết các chất này đều có trong thuốc lá công nghiệp. Cụ thể như: Nicotine có khả năng gây phụ thuộc về mặt tâm thần; glycerine có thể gây viêm phổi; chất dẫn khác nhau tùy theo từng hãng, nhãn hiệu chủ yếu bao gồm nitrosamine, formaldehyde, acetaldehyde là các chất có khả năng gây ung thư; các chất khác (do chưa được kiểm duyệt và chưa có quy định) thường được bổ sung sai cách vào buồng đệm chứa dịch, là nguyên nhân chính dẫn đến việc gây độc hoặc lạm dụng phối hợp các chất ma túy khác...

Theo bác sĩ Lê Thị Thu Hà, thuốc lá điện tử ngày càng phổ biến và đối tượng sử dụng ngày càng sớm. Khi đến khám tại bệnh viện, các cơ sở y tế thường là do người bệnh được gia đình đưa đến do phát hiện con em mình bắt đầu nghiện thuốc lá điện tử; hoặc bệnh nhân đến điều trị do căng thẳng, mệt mỏi, mất ngủ (không biết do nghiện thuốc lá điện tử). Để hạn chế lệ thuộc, người hút cần có các biện pháp điều trị tâm lý, thay đổi nhận thức, tránh tìm tới thuốc lá điện tử.

Một tác hại nữa của thuốc lá điện tử là khuyến khích trẻ em bắt đầu sử dụng từ sớm. Điều này có thể dẫn đến việc trẻ chuyển sang sử dụng thuốc lá (đáng lo ngại nhất) về sau này hoặc ít nhất là dẫn đến một thế hệ lớn những người trẻ tuổi nghiện nicotine và gặp phải những tác hại tiềm tàng trong tương lai do dùng thuốc lá điện tử lâu dài. Thuốc lá điện tử có chất tạo hương vị và có khả năng nhằm vào trẻ em và một nhóm người đang hút thuốc lá công nghiệp không ưa mùi hôi của khói thuốc.

Bác sĩ Lê Thị Thu Hà khuyến cáo, hiện nay xuất hiện một số học sinh lớp 4-5 đã sử dụng thuốc lá điện tử. Nếu trẻ hút thuốc lá điện tử khi 10-15 tuổi, não chưa hoàn thiện, khó kiểm soát cảm xúc. Vùng não tổn thương sẽ khiến người hút khó từ chối các chất gây nghiện khác. Nghiện thuốc lá điện tử là đường vào của các chất gây nghiện khác. Vì vậy, các bậc phụ huynh cần quan tâm sát sao hơn tới con em mình.

Theo TTXVN