Tác dụng của quả và gai bồ kết

 Một số đặc điểm của cây bồ kết

Cây bồ kết còn có tên gọi khác là bồ kếp, chùm kết, tạo giác, tạo giúp, trư nha tạo giác. Bồ kết có tên khoa học là  Gleditschia offcinalis, thuộc họ Cesalpi naceae. Bồ kết là loài thực vật lâu năm thuộc nhóm cây thân gỗ, cao từ 5 - 10m. Trong điều kiện môi trường thuận lợi, cây bồ kết có thể cao đến 30m (nhất là khu vực gần sông, suối).

Bồ kết chịu hạn rất tốt. Chúng không ứa bóng râm.Thân bồ kết có nhiều gai to và cứng chia nhành nhiều nhánh. Tuy nhiên cũng có loại bồ kết không gai. Bồ kết không gay phổ biến ở các nước châu Á, châu Mỹ và châu Phi.

Lá bồ kết mọc so le, kép lông chim, hình trứng thuôn dài. Phần mé lá có răng cưa nhỏ. Hoa bồ kết móc thành từng chùm ở dưới nách lá hay ngọn, hoa có màu trắng. Có một số cây bồ kết thuộc loại lưỡng tính, tức là chúng có cả hoa đực và hoa cái. Bồ kết thụ phấn nhờ côn trùng.

Tác dụng của quả và gai bồ kết, bồ kết là loại cây thân gỗ hoa và trái đều chứa độc tính nhẹ

Quả bồ kết dẹp, có xanh khi còn non là ngả đen khi chín. Quả bồ kết dài từ 10 - 12cm, trong mỗi quả có khoảng 5 - 7 hạt màu đen. Mùa ra quả của bồ kết từ thàng 10 - 12.

Một điều ít người biết là là cả hoa, trái và gai bồ kết đều chứa độc tính, nhưng độc tính chỉ cao khi dùng làm thuốc uống. Nếu sử dụng bên ngoài ra thì không có ảnh hưởng gì đến sức khỏe.

Bồ kết được trồng nhiều ở khắp các tỉnh Việt Nam. Nhiều nhất là ở đảo Cát Bà. Mỗi năm đảo này cung cấp khoảng 40 tấn bồ kết cho cả nước.

Trong quả và gai bồ có đặc tính dược học quan trọng như: huyết giải, kháng vi trùng. Hỗn hợp saporanetin và Flavonoid trong quả bồ kết có tác dụng chống lại một số siêu vi trùng trong đó có cả loại coronavirus. Mặt khác, nó còn có khả năng chống nấm và lòng đơm hiệu quả.

Tác dụng của quả bồ kết

Tác dụng làm đẹp tóc

Quả bồ kết được mệnh danh là thần dược chăm sóc tóc của phụ nữ thời xưa. Gội đầu bằng bồ kết có tác dụng giúp tóc đen, óng mượt và làm sạch gầu. Đồng thời giúp tóc mọc nhanh, phục hồi tốt. Đặc biệt, gội đầu bằng bồ kết có tác dụng trị nấm da đầu hiệu quả.

Theo nghiên cứu, thành phần chính trong quả bồ kết là saponin. Đây là hỗn hợp có chứa chất màu vàng tạo bọt có công dụng kháng viên, chống nhiễm khuẩn. Bên cạnh đó, quả bồ kết còn có chứa hợp chất flavonozit  trong đó có saponaretin là một trong những hỗn hợp giảm rụng tóc và ngăn ngừa gàu rất hiệu quả cho tóc.

Tác dụng của quả và gai bồ kết, bồ kết gội đầu có tác dụng trị gầu và làm mượt tóc

Tuy nhiên, gội đầu bằng bồ kết chỉ đạt hiệu quả khi người sử dụng biết cách nấu bồ kết. Để đạt hiệu quả cao nên nướng chín quả bồ kết, sau đó bẻ nhỏ quả bồ kết đã nướng chín rồi cho vào nồi nước đun sôi khoảng 5 - 10 phút để các hoạt chất trong bồ kết ra hết nước. Khi nước chuyển sang màu vàng đậm là có thể sử dụng được.

Để tạo hương thơm và giúp chăm sóc tóc mượt mà hơn, khi nấu bồ kết bạn có thể kết hợp cho thêm lá sả, vỏ bưởi, vỏ cam. Thế nhưng, các nguyên liệu này chỉ nên cho vào cuối cùng khi bồ kết đã ra hết nước để tránh làm bốc hơi hết tinh dầu.

Ngày nay, bồ kết được sử dụng làm nguyên liệu chính cho các loại dầu gội đầu làm đen tóc như Sunsilk, Dầu gội Bồ kết, ( có nhiều hoạt chất có cả trên những loại quả trên cây ngũ quả như quả cam, quả chanh, quả bưởi, quả phật thủ,…).

Tác dụng chữa bệnh

Trong hạt bồ kết chứa hàm lượng cao dầu thực vật nên ngoài khả năng làm đẹp tóc, bồ kết còn được sử dụng để chữa trị bệnh:

Quả bồ kết chữa cảm gió, cấm khẩu: khi bị cảm gió, cẩm khẩu kèm theo đờm thì có thể dùng quả bồ kết nướng chín, bỏ vỏ lấy hạt tán thành bột. Mỗi ngày nên uống từ 0,5 - 1kg. Nếu không có điều kiện tán thành bột thì có thể sắc trực tiếp hạt bồ kết để uống.

Trị chứng ngạt ngũi, khó thở: người bệnh có thể dùng 15g quả bồ kết đem đốt khi có mùi thơm cho khói xông vào mũi. Ngày làm 2 - 3 lần. Bài thuốc này giúp giảm ngạt mũi, dễ thở nhanh chóng.

Tác dụng của quả và gai bồ kết, quả bồ kết còn có tác dụng chống khuẩn kháng viêm

Chữa cảm gió: Quả bồ kết 20g bỏ hạt lấy vỏ nướng cháy tán thành bột, ngày cho uống 0,5 - 1g. Uống trong hai ngày, uống sau bữa ăn. Hoặc  3 - 5g bột quả bồ kết sắc với 2 bát nước còn nửa bát, uống sau bữa ăn trưa. Uống trong hai ngày.

Chữa đau răng: lấy khoảng 50g quả bồ kết tươi, rửa sạch cho vào lọ thủy tinh, đổ thêm 200ml nước sôi. Đậy kín trong 3 giờ. Sau đó bỏ ra lọc lấy nước. Dùng nước này ngập khoảng 2 - 3 lần/ngày có tác dụng giảm đau răng nhanh chóng.

Chữa đầy bụng, ăn không tiêu cho trẻ nhỏ: Các bạn dùng 1 đến 2 quả bồ kết đặt trên bếp than, dùng lá trầu hơ qua hơi nóng của bồ kết rồi ép lên bụng sẽ có công dụng ngay.

Chữa bệnh trĩ:lấy khoảng 15 quả bồ kết, rửa sạch, đun xôi rồi đổ ra chậu sạch. Tiếp đó cho người bệnh ngồi vào chậu ngâm cho đến khi nước nguội rồi lấy tay đẩy trĩ cho thụt vào và băng lại để giữ. Đồng thời lấy 5 quả bồ kết tẩm sữa nướng giòn, tán nhỏ mịn, hòa với mật, đường đặc cho vừa dẻo. Viên hỗn hợp trên thành từng hạt như hạt đậu, mỗi ngày uống 20 viên, uống hết chỗ thuốc đó thì thôi.

Tác dụng của gai bồ kết

Dùng gai bồ kết để chữa viêm xoang từ xưa đã được sử dụng phổ biến trong dân gian. Ngày nay, khoa học hiện đại đã chứng minh gai bồ kết có tác dụng hiệu quả trong việc điều trị bênh viêm xoang.

Các thầy thuốc dân gian thường lựa chọn gai bồ kết mọc từ tháng 9 - 3 năm sau, vì đây là thời điểm thu hát tốt nhất. Để trị bệnh nên chọn gai bồ kết tươi, kết từng chùm ở thân cây hặc cành. Tuy nhiên, không được sử dụng gai bồ đã tụng để chữa bệnh viêm xoang.

Được biết, viêm xoang là một bệnh phổ biến mà bất kỳ lứa tuổi nào cũng có thể gặp phải. Viêm xoang là khi màng niên mạc mũi, xoang và họng bị viêm, đỏ, sưng khiến cho đường thông của xoang bị tắc nghẽn, chất nhờn ứ lại, gây đau và các triệu chứng khó chịu khác như chảy nước mũi, nghẹt mũi, giảm khả năng ngửi...

Chất nhầy ứ động là môi trường thuận lợi để các vi khuẩn tấn công và một số loại nấm nguy hại có cơ hội phát triển mạnh. Viêm xoang nếu không chữa trị kịp thời có thể gây nên các biến chứng nghiêm trọng như viêm họng, viêm amidan, sưng đau mắt, giảm thị lực...

Tác dụng của quả và gai bồ kết, gai bồ kết có khả năng chữa dứt điểm bệnh viêm xoang

Theo đông y, gai bồ kết có vị cay, không mùi, tính ấm, không độc nên có khả năng thải độc, sát trùng và giảm nhanh các triệu chứng sưng tấy.

Theo y học hiện đại, gai bồ kết có khả năng kháng viêm, sát khuẩn cực mạnh. Gai bồ kết dùng trong chữa bệnh viêm xoang giúp tiêu mủ, tiêu đờm, giảm phù nề niêm mạc khiến xoang mũi được thông thoáng.

Bài thuốc chữa viêm xoang từ bồ kết khá đơn giản: Nguyên liệu chỉ cần khoảng 15g gai bồ kết, 10gam thạch xương bồ, 5gam rễ hoa kinh giới.

Cách chế thuốc: các nguyên liệu trên mang về phơi khô, giã thành bột, sử dụng miếng vải mỏng, nhét vào lỗ mũi.  Người bệnh nằm ngửa một lúc rồi hít thở sâu sẽ nhanh làm thông thoáng mũi xoang. Kiên trì thực hiện theo cách này sẽ nhanh chóng hết nghẹt mũi hiệu quả do viêm xoang gây ra.