Tranh cãi bức hình Chủ tọa bắt tay bị cáo Nguyễn Đức Chung: Bình thường hay phản cảm?

Hình ảnh thẩm phán - Chủ tọa phiên tòa Trương Việt Toàn sau khi kết thúc xét xử đi xuống bắt tay bị cáo Nguyễn Đức Chung - Cựu Chủ tịch UBND TP Hà Nội và các bị cáo khác trong phiên xử sơ thẩm vụ án "Chiếm đoạt tài liệu bí mật nhà nước", tiếp tục gây ra những ý kiến tranh cãi trong dư luận.

Đưa ra bình luận với báo chí xung quanh bức hình gây tranh cãi này, ông Vũ Quốc Hùng - nguyên Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kiểm tra Trung ương cho rằng, cần phải hiểu rõ bối cảnh diễn ra hành động này.

"Quan điểm của tôi là việc đấu tranh phòng chống tội phạm, đặc biệt với tội phạm tham nhũng thì cần phải xử lý nghiêm minh, triệt để. Còn với tội phạm phải có góc nhìn nhân văn, hướng họ đến cái thiện, nhận ra được những sai lầm của mình để cải tạo tốt, sau này trở thành người có ích cho xã hội" - ông Hùng chia sẻ.

Theo nguyên Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kiểm tra Trung ương, hành động bắt tay, vỗ vai bị cáo của thẩm phán Trương Việt Toàn sẽ là chuyện bình thường nếu như điều đó diễn ra ở ngoài phòng xử án. Bởi, ngoài vai trò là chủ tọa và bị cáo trong phiên tòa thì còn là tình người, tính nhân văn.

Còn nếu diễn ra trong phòng xử là chuyện không nên. "Cũng cần nhìn vào quy định của pháp luật xem có cho phép chủ tọa hành động như thế với bị cáo hay không? Hành động đó diễn ra vào thời điểm nào?".

Trong khi đó, cho biết quan điểm trên tờ Người lao động, ĐBQH Lê Thanh Vân cho rằng: Khi xét xử, Thẩm phán được nhân danh Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam phải vô tư khách quan. Trong vụ án hình sự, thẩm phán và bị cáo, đương sự khi tiếp xúc cũng có quy định cụ thể theo nguyên tắc trong Bộ luật tố tụng hình sự.

Theo ông Vân, việc ông Trương Việt Toàn vỗ vai, bắt tay ông Nguyễn Đức Chung sau phiên toà, nhiều người hiểu rằng phiên tòa xét xử kết thúc thì đây là góc độ con người với con người. Bên cạnh đó, là một người nắm công cụ pháp luật, ông Toàn đã chia sẻ, an ủi và tuyên truyền, giải thích thêm pháp luật trong việc xử lý đối với ông Nguyễn Đức Chung.

Tuy nhiên, dưới góc độ pháp lý tại pháp đình, ông Lê Thanh Vân cho rằng hành vi đó là không hợp lệ. Bởi, vị trí của thẩm phán chủ tọa đang ngồi là phán quan khi đưa ra pháp luật cần xem xét tất cả các yếu tố của một vụ án dựa trên căn cứ pháp luật, chứ không dựa trên cảm xúc được.

"Một con người có rất nhiều vị thế trong xã hội, khi nào là bạn bè, người thân thì có thể ứng xử bằng tình cảm, đạo đức. Tuy nhiên, khi đang ngồi ở vị trí quan toà, thẩm phán, chủ tọa phiên tòa thì đó là con người pháp lý. Phân ngôi rất rõ ràng, luật pháp bất vị thân, tuyệt đối không để tình cảm lấn át ý trí.

Khi tòa án là nhân danh Nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam để đưa ra bản án phải khách quan, vô tư không được chi phối tình cảm, cảm xúc cá nhân" - Đại biểu Đoàn Cà Mau nhấn mạnh và cho rằng đây cũng là bài học để các vị thẩm phán rút kinh nghiệm.

Trong khi đó trả lời báo Vietnamnet, ông Trương Việt Toàn chia sẻ: Hôm đó, tuyên án xong, tôi đi về phòng làm việc của mình. Lúc đó, đương nhiên phải đi qua hàng bị cáo.

Khi đi qua bị cáo Chung, ông Chung đưa tay ra bắt. Thực ra, trong giây phút đó tôi cũng suy nghĩ rất nhanh. Sau khi chững lại một chút, cuối cùng, tôi quyết định bắt tay, vỗ vào vai bị cáo một cái và có lời động viên: “Cố gắng cải tạo cho tốt. 5 năm mà anh cải tạo tốt thì cũng nhanh thôi”.

Ông Toàn cho rằng, ở góc độ luật pháp, xét xử như vậy là nghiêm minh, xử đúng khung khoản, điều luật. Các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ đều được đánh giá đúng tính chất, mức độ của từng bị cáo và áp dụng mức án phù hợp. Ông Toàn cho biết, còn bắt tay, vỗ vai động viên cả những bị cáo khác trong vụ án.

Là thẩm phán từng ngồi vị trí chủ tọa phiên tòa, xét xử nhiều vụ đại án, ông Trương Việt Toàn cho hay, đây không phải lần đầu tiên sau khi xét xử ông bắt tay, động viên bị cáo.

Trước đây, sau phiên xử Hà Văn Thắm (cựu Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Oceanbank), thẩm phán Trương Việt Toàn cũng từng bắt tay, động viên bị cáo Thắm cải tạo tốt. “Thực ra điều đó đơn giản là thể hiện tình người với nhau thôi”, lời ông Toàn.

Thẩm phán Trương Việt Toàn cho biết thêm, tại tòa, sức khỏe ông Nguyễn Đức Chung bình thường, nhưng tinh thần tỏ ra hơi suy sụp. Ngoài ra, ông Chung khai báo thành khẩn, tỏ thái độ ăn năn hối cải.

Trao đổi với PV, một luật sư tham dự phiên tòa hôm xét xử ông Nguyễn Đức Chung cùng 3 đồng phạm cũng khẳng định: "Đúng là hôm đó, ông Trương Việt Toàn có đi xuống động viên tất cả các bị cáo chứ không riêng gì ông Chung".