Vì sao bạn nên cân nhắc kỹ trước khi mang giày ngoài trời vào trong nhà?

Mẹ tôi luôn có một quy tắc bất di bất dịch: không đi giày ngoài trời vào trong nhà. Không quan trọng bạn là ai – người thân, hàng xóm hay khách – bạn phải cởi giày trước khi bước qua ngưỡng cửa.

(Ảnh minh họa)

Khi còn nhỏ, tôi nghĩ đó chỉ là một trong những thói quen kỳ quặc của bà. Nhưng khi tôi lớn lên (và khôn ngoan hơn), tôi dần hiểu ra rằng điều đó không liên quan đến sự sạch sẽ ám ảnh. Đó là về sức khỏe, sự an toàn và giữ cho không gian sống của chúng tôi vệ sinh.

Cởi giày trong nhà có thể trông như một thói quen văn hóa hoặc sở thích cá nhân. Nhưng ngày càng có nhiều bằng chứng khoa học cho thấy đây là một thói quen thông minh – thậm chí là cần thiết – để bảo vệ chúng ta khỏi những mối đe dọa vô hình nhưng nghiêm trọng đối với sức khỏe.

Sự sạch sẽ thường được liên tưởng đến những vết bẩn có thể nhìn thấy. Nhưng khi nói đến giày, những gì ẩn dưới bề mặt thường là vi sinh vật và còn nguy hiểm hơn nhiều so với chút bùn đất hay cỏ khô. Giày dép ngoài trời mang theo vi khuẩn, chất gây dị ứng và hóa chất độc hại – nhiều trong số đó có liên quan đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Hãy nghĩ đến nơi mà giày bạn đi qua mỗi ngày: nhà vệ sinh công cộng, vỉa hè, hành lang bệnh viện và bãi cỏ được xử lý bằng các hóa chất như thuốc diệt cỏ và thuốc trừ sâu để kiểm soát cỏ dại và côn trùng.

Theo một nghiên cứu của Đại học Arizona, có tới 96% số giày được kiểm tra dương tính với vi khuẩn coliform, loại vi khuẩn thường có trong phân. Đáng lo hơn, 27% trong số đó mang theo E. coli, một loại vi khuẩn có thể gây ra nhiều bệnh – một số trong đó đe dọa đến tính mạng.

Dù một số chủng E. coli là vô hại, nhưng những chủng khác có thể tạo ra độc tố Shiga, gây tiêu chảy ra máu và dẫn đến hội chứng tan máu – một tình trạng nguy hiểm có thể gây suy thận và tử vong. Trẻ em dưới năm tuổi đặc biệt dễ bị ảnh hưởng vì hệ miễn dịch của các em vẫn đang phát triển và thói quen đưa tay vào miệng.

Nhưng E. coli không phải là vi khuẩn duy nhất theo giày vào phòng khách của bạn. Giày còn mang theo Clostridium difficile – vi khuẩn gây tiêu chảy đau đớn và đôi khi nghiêm trọng – và Staphylococcus aureus, bao gồm cả MRSA – một loại “siêu vi khuẩn” kháng thuốc có thể gây nhiễm trùng da sâu, viêm phổi hoặc thậm chí nhiễm trùng máu gây tử vong.

Không chỉ là vi khuẩn

Nguy cơ sức khỏe không chỉ dừng lại ở vi khuẩn. Giày còn là vật trung gian mang theo hóa chất và chất gây dị ứng. Nhiều nghiên cứu cho thấy giày ngoài trời có thể mang vào nhà thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ và kim loại nặng như chì – tất cả đều gây nguy hại cho sức khỏe, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ và thú cưng.

Phơi nhiễm chì, thường xuất phát từ bụi hoặc đất ở đô thị, đặc biệt gây hại cho trẻ em vì có thể làm tổn hại sự phát triển của não và gây ra các vấn đề nhận thức suốt đời. Thêm vào đó, các chất gây dị ứng như phấn hoa có thể bám vào đế giày, làm trầm trọng thêm các vấn đề về dị ứng và hô hấp trong không gian lẽ ra phải là nơi an toàn.

Còn đáng báo động hơn, các chất bịt kín nhựa đường được sử dụng trên đường lái xe và mặt đường chứa các hợp chất gây ung thư. Một nghiên cứu tại Mỹ cho thấy những hóa chất này có thể bị mang vào nhà và tồn tại trong bụi gia đình – đôi khi ở mức cao hơn 37 lần so với bên ngoài.

Và ai là người dành nhiều thời gian nhất gần mặt đất? Trẻ nhỏ và thú cưng. Trẻ bò, chơi và thường xuyên đưa tay vào miệng. Thú cưng liếm chân sau khi đi qua các bề mặt nhiễm bẩn. Việc đi giày ngoài trời trong nhà có thể vô tình làm tăng mức độ tiếp xúc của họ với các chất độc hại.

Sàn nhà sạch, nhà khỏe mạnh

Xét theo các bằng chứng trên, quy tắc của mẹ tôi không còn nghe có vẻ phi lý nữa. Thực tế, nó có thể là một trong những biện pháp bảo vệ sức khỏe cộng đồng đơn giản và hiệu quả nhất bạn có thể áp dụng tại nhà. Bằng cách cởi giày ngoài cửa, bạn không chỉ ngăn vết bẩn làm bẩn thảm – bạn còn giảm đáng kể mức độ tiếp xúc của gia đình mình với vi khuẩn và hóa chất độc hại.

Và việc này không khó để làm. Hãy thử tạo một khu vực “không giày” ở lối vào, chuẩn bị kệ hoặc giỏ đựng giày và thậm chí vài đôi dép trong nhà dễ chịu cho khách. Việc yêu cầu ai đó cởi giày có thể hơi ngại lúc đầu – nhưng dễ quên rằng một hành động quen thuộc như bước vào nhà có thể mang theo nhiều rủi ro tiềm ẩn.

Nhưng khi bạn nhận ra khối lượng lớn vi khuẩn và hóa chất độc hại bám trên đế giày, điều đó trở nên rõ ràng: mang giày ngoài trời vào nhà giống như mời cả đường phố – và mọi thứ trên đó – vào không gian sống riêng tư của bạn.

Vậy nên, lần tới khi bạn về nhà, hãy dành vài giây để cởi giày ra. Sàn nhà và sức khỏe của bạn sẽ biết ơn điều đó. Như mẹ tôi vẫn nói: “Nhà sạch, lòng thanh thản.”

Manal Mohammed, Giảng viên cao cấp về Vi sinh y học, Đại học Westminster

Theo The Conversation