Ý dĩ có tác dụng gì?

Giá trị của ý dĩ

Ý dĩ hay còn gọi là bo bo, ý dĩ nhân, ý mễ, lục cốc tử, mễ nhân và nhiều tên khác... có tên khoa học là Coix lachrymajobi L. var. mayuen (Roman) Stapf, thuộc họ Lúa. Loài cây này thường mọc hoang và được trồng nhiều nơi trong nước. Dùng hạt làm thuốc hoặc món ăn ngon như cơm độn ý dĩ, ý dĩ hầm gà, chè ý dĩ long nhãn, sen.

Ý dĩ được dùng làm thuốc hoặc chế biến thành nhiều món ăn ngon bổ dưỡng

Ý dĩ là loại cây thân thảo, sống hàm năm, cao khoảng 1 - 1,5m. Thân nhẵn bóng, có vạch dọc với lá dài hẹp, đầu nhọn như lá mía có gân nổi rõ, dài 10 - 40cm, rộng 1,4 - 3cm. Hoa đơn tính cùng gốc, mọc ở kẽ lá thành bông, hoa đực mọc phía trên, hoá cái phía dưới, ba nhị. Quả đĩnh bao bọc bởi bẹ của 1 lá bắc.

Ý dĩ được thu hái vào khoảng tháng 8 - 10 khi quả già, cắt cả cây đem phơi khô rồi đập cho rụng hạt. Phần dùng làm thuốc là nhân khô (Semen Ciocis), loại hạt to, béo và màu trắng là loại hạt tốt.

Nhân hạt ý dĩ có hình cầu bầu dục hoặc tròn, đáy rộng và bằng, đỉnh tròn đầy dài từ 0,5 - 0,65cm và rộng 0,3 - 0,5cm. Mặt ngoài màu trắng hoặc trắng vàng, mặt sau có một đường rãnh dọc sâu, rộng lòng, rãnh sù màu nâu, cuống lõm vào. Theo Dược Tài Học, nhân chất cứng, đập ra có màu trắng và có bột, không mùi, vị ngọt.

Theo các chuyên gia báo cáo, ý dĩ nhân có tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư

Bào chế nhân hạt ý dĩ như sau, sao với cám cho hơi vàng, bỏ cám đi, để nguội dùng, bảo quản ở nơi thoáng mát, khô ráo. Dầu trích từ ý dĩ nhân với liều lượng tương ứng có tác dụng tốt cho hệ hô hấp, liều thấp gây kích thích hô hấp, liều cao ức chế hô hấp.

Theo các chuyên gia báo cáo, ý dĩ nhân có tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư. Trong dầu trích ý dĩ có chứa chất coixol tác dụng thư giãn đối với cơ trơn.

Thành phần hoá học của ý dĩ bao gồm:

Coixol, Coixenolide, Vitamin B1, Leucine, Lysine, Arginine (Trung Dược Học).

Coixenolide, Đản bạch 13 - 14%, Chất béo 2 - 8%, Linoleic acid 25 - 28%, Palmitic acid 27 - 28%, Stearic acid, Cis-8-Octadecenoic.

a-Monoolein.

Cis-,Transferuloylstigmastenol, Cis-, Erans-Feruloylcampes tenol.

Ý dĩ là một loại lương thực được độn với cơm do hàm lượng dinh dưỡng cao giúp bồi bổ cơ thể, sức khoẻ cho người già, trẻ em suy nhược và phụ nữ sau sinh. Tuy nhiên, ý dĩ có dược tính lợi tiểu tiêu phù thũng tương đối mạnh nên không có lợi với người thai nghén.

Tác dụng của ý dĩ

Ý dĩ bao gồm có 4 nhóm công dụng chính là lợi thấp, kiện tỳ, bài mủ và thư cân hoạt lạc. Dùng sống (sinh) thì lợi thấp, bài mủ; dùng sao chín thì kiện tỳ...

Lợi thấp

Sinh ý dĩ nhân (sống) có tác dụng lợi thủy trừ thấp: phối dùng với xa tiền tử, phục linh, trạch tả… dùng chữa tiểu bất lợi thủy thũng.

Phối dùng với mộc qua, ngưu tất, phòng kỷ, tử tô, cau… dùng cho chân gối sưng đau, thấp, cước khí.

Ý dĩ có tác dụng gì? Ý dĩ có tác dụng lợi thuỷ trừ thấp

Kiện tỳ

Ý dĩ nhân (sao) có công hiệu kiện tì trừ thấp, thường phối dùng: với bạch truật, phục linh, sơn dược sao, sao biển đậu, sao khiếm thực mễ… dùng chữa tỳ hư tiết tả (ỉa chảy).

Với người tỳ hư, thấp thịnh, thường dùng cả 2 loại sinh sống và sao ý dĩ nhân, thì có hiệu quả kiện tì, lợi thấp.

Bài mủ

Sinh ý dĩ nhân không những có thể lợi thấp, mà còn có hiệu quả thanh nhiệt bài mủ. Nếu dùng với, đông qua tử, đào nhân, lô căn… chữa phế ung.

Ý dũ không những có thể lợi thấp mà còn có tác dụng thnah nhiệt bài mủ

Phối dùng với cát cánh, bạch cập… dùng chữa phế ung, thổ ra nhiều mủ… thì có tác dụng trợ giúp bài mủ.

Thư cân

Sinh dĩ nhân có tác dụng thư cân (gân), lợi khớp, giải đau tê.

Phối dùng với uy linh tiên, phòng kỷ, khương hoạt, độc hoạt, tang chi, xích thược, đương quy, phụ phiến… dùng chữa phong thấp tê đau, co giật, thể không co duỗi. Với phong thấp tê bại lâu ngày, gân co rút khớp và chi biến dạng, phải dùng ý dĩ nhân và phối dùng với các thuốc kể trên, ngoài ra đồng thời phải phối dùng với cốt toái bổ, sơn giáp nướng, hồng hoa, địa long, hổ cốt (hoặc xương báo) tục đoạn, mộc qua, để hoạt huyết thông lạc, thư cân tráng cốt. Trường hợp này dùng sống và sao ý dĩ nhân, vừa là để lợi thấp thư cân lại vừa kiện tỳ ích vị.

Bài liên quan

Nuốt hạt mãng cầu có sao không?

Có kinh nguyệt ăn hạt hạnh nhân được không?

Cách trị di tinh, bạch đới bằng hạt hẹ

Có nên ăn cá khi đói không?

Ý dĩ chữa bệnh an toàn

Theo các lương y cho biết:

Người bị bệnh phổi, có thể dùng ý dĩ làm món ăn trị liệu giải trừ được chứng nặng ngực do sự uất kết ở khu vực đó gây ra. Bệnh nhân nhờ vậy khạc đàm được dễ dàng. Những khí quản nhánh nở rộng, giúp phổi cảm thấy dễ chịu hơn.

Dùng ý dĩ làm món ăn trị liệu giải trừ chứng nặng ngực ở người mắc bệnh phổi

Giá trị dinh dưỡng của ý dĩ rất cao được dùng làm phương thuốc lợi tiểu an toàn và hữu hiệu nghiệm. Nó có thể dùng làm thuốc trị ho hoặc an thần. Trường hợp gân cốt bị gò bó mất tự nhiên, cử động thiếu linh hoạt, co duỗi khó khăn, kèm theo tiểu tiện không được thông suốt nên dùng dĩ nấu nước uống, tiểu tiện sẽ trong và bình thường trở lại, những triệu chứng nói trên cũng sẽ biến mất theo.

Khi thấy trẻ sơ sinh đái dắt, đái ít, không được thông suốt hoặc nước tiểu quá nóng lại rất khai có thể dùng ý dĩ nấu nước cho uống, khi bị nóng cũng ít mệt nhọc hơn. Loại nước ý dĩ cho dù uống nhiều cũng không gây ra tác dụng phụ.

Những trẻ sơ sinh bú sữa đặc hoặc sữa bột lâu dài, cần phải được uống nước ý dĩ thường xuyên. Vì sữa đặc hoặc sữa bột đều nóng, nếu độ đậm nhạt của lượng sữa không thích hợp, sẽ làm ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của bao tử và ruột của trẻ, dễ mắc bệnh. Uống nước ý dĩ sẽ có công dụng phòng chống những loại bệnh đó.

Uống nước ý dĩ có công dụng phòng chống các bệnh liên quan đến hệ tiêu hoá của bao tử và ruột ở trẻ nhỏ

Nếu trẻ tiểu tiện quá ít, lại có màu vàng sậm, rất khai đó là dấu hiệu báo trước trẻ sắp có bệnh. Nên dùng ý dĩ nấu nước, thêm vào một ít đường cát trắng cho trẻ uống, tiểu tiện sẽ trở lại bình thường, nhờ đó mà cơn bệnh sắp xảy ra sẽ được chặn đứng.

Dân gian còn dùng ý dĩ để lấy nước cho trẻ thay vì bú sữa trong trường hợp sữa mẹ ít, tắc đường sữa hoặc không có sữa. Ý dĩ còn được tạm dùng trong các bài thuốc chữa trẻ bị cam tích bụng ỏng đít beo (suy dinh dưỡng).

Dùng nước ý dĩ để điều lý hệ tiêu hóa của trẻ.

Người lớn bị chứng tỳ hư, dẫn tới hai bên gò má và hai chân bị phù thũng, tiểu tiện không thông, nên thường xuyên nấu cháo ý dĩ làm thức ăn trị liệu để kiện tỳ, lợi thủy, tiêu thũng.

Người lớn bị chứng tỳ hư nên dùng ý dĩ làm thức ăn trị liệu để kiện tỳ, lợi thuỷ, tiêu thũng

Có những vị thuốc có công dụng thanh nhiệt, nhưng lại không có hiệu quả khử thấp. Hoặc chỉ có công dụng khử thấp, mà lại không có hiệu quả thanh nhiệt. Ý dĩ có đủ cả hai công năng đó và đối với cơ thể người có "gốc nhiệt" hoặc "gốc hàn", dùng nó đều không có tác dụng phụ.

Gặp khi có dịch cảm cúm, dùng ý dĩ nấu nước uống thay trà sẽ đem lại hiệu quả cao.

Mùa hè trẻ bị rôm sảy nên nấu cháo bí đao ý dĩ cho trẻ ăn để thanh thấp nhiệt độc tích đọng ở da thịt. Cách làm như sau: ý dĩ 30g, bí đao 60g, ăn ngày 2 lần trong 1 tuần.

• Hạt sen có tác dụng gì?

• Hạt đu đủ có tác dụng gì?

• Hạt bưởi có tác dụng gì?

• Hạt é có tác dụng gì?

• Hạt chia có tác dụng gì?